روزنامه شرق، دوشنبه ۲۲ دی ۱۳۸۲ - ۱۹ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۱۲ ژانویه ۲۰۰۴

اهورا امیدی:

اهمیت آب، به دلیل تأثیرات راهبردی و استراتژی آشکار آن دیر یا زود به عنوان یکی از محورهای مهم بحث های سیاسی، اقتصادی و دیپلماسی میان کشورهای منطقه خاورمیانه جلوه گر خواهد شد. ازدیاد جمعیت، کاهش نزولات  جوی، پایین رفتن سطح سفره های زیرزمینی، عدم رعایت اصول بهداشتی (آلوده شدن رودخانه با فاضلاب های شهری و صنعتی) موجب تغییرات بسزایی به لحاظ کمی و کیفی در آب مصرفی و شرب مردم به همراه داشته است. لذا پیش بینی می شود، برخی از کشورها در سال های آتی به دلیل تأمین آب شرب، تعارضات و مناقشاتی با دیگر همسایه هایشان از خود بروز دهند. کشورها باید برای رفع شدن کمبودهای آب شیرین به مسئله حفظ محیط زیست، مسایل بهداشتی توجه بیشتری معطوف دارند به طوری که این موضوعات را در قالب طرح های راهبردی آب در کشورشان قرار دهند. مردم پایتخت هنوز خاطره کم آبی سال ۱۳۸۰ را از اذهانشان نزدوده اند. آنان مجبور بودند هفته ای یک روز طعم قطعی آب را بچشند و آن را تحمل کنند. به استناد آمار رسمی موجود از ۱۰۰ درصد مصرف آب کشور بیش از ۹۴ _ ۹۲ درصد آن در بخش کشاورزی و تنها ۸- ۶ درصد بخش های شهری، روستایی و صنعتی مصرف می شود. کمی دقت و تامل ما را با واقعیتی دهشتناک مواجه می کند، به راستی چرا باید در هزاره سوم بیش از ۹۲ درصد آب شیرین در فصل کشاورزی مصرف شود؟!

این آمار، در عصری که آب جایگاه خود را می یابد، تکان دهنده است، زیرا با تجهیز و مجهز شدن سیستم های آبیاری و کشاورزی به صورت تحت فشار، قطره ای و بارانی در کشور می توان از آب این ماده حیاتی و با ارزش، به بهترین شکل بهره برداری کرد. به نحوی که مصرف آب در بخش کشاورزی را به ۶۰ _ ۵۰ درصد و بازدهی محصولات کشاورزی را به ۲ تا ۳ برابر افزایش داد. متأسفانه برداشت آب بدون انجام مطالعات کارشناسی و بیش از حد در دهه های گذشته، موجب شده تا نزدیک به ۴۰ متر از سطح آب های زیرزمینی کاهش یابد، به عبارتی به طور متوسط هر سال یک متر و در برخی مناطق سالانه حتی تا ۳ متر افت داشته باشد. چندی پیش، «طرح استراتژی راهبردهای توسعه بلندمدت منابع آب کشور» توسط وزارت نیرو با هدف اصلاح ساختار مصرف آب و مدیریت ملی، توجه به ارزش اقتصادی مهار آب های خروجی، حفظ، احیا و بهره برداری پایدار، تهیه و به هیأت دولت ارائه شد و سرانجام به تصویب رسید. این طرح در ۱۸ ماده در قالب چشم انداز ۲۰ ساله تدوین شده تا براساس آن نیاز کشور به طور اصولی تا سال یا ۲۰۲۰ میلادی تنظیم شود. خبرنگار ما در گفت وگویی با رئیس و نایب رئیس کمیسیون کشاورزی،  آب و منابع طبیعی مجلس تأثیرات ارائه «استراتژی راهبردهای توسعه بلندمدت منابع آب کشور» را جویا شده که در پی می آید: «حمید کهرام»، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، اجرای استراتژی راهبردهای توسعه بلندمدت منابع آب کشور را از جمله سیاست های مهم دولت دانست و افزود: این طرح به دلیل اینکه در آن موارد مهمی از جمله توسعه پایدار، آمایش سرزمین، حوضه های آبریزی و مدیریت یکپارچه  برای آب  پیش بینی شده است بسیار مثبت، مفید و جامع می باشد. نماینده مردم اهواز در مجلس یادآور شد: در طرح مذکور، ارزش ذاتی آب در هر یک از حوضه های آبریز به صورت جدی مورد بحث قرار گرفته و اجرای آن می تواند برای انتقال آب، مصارف کشاورزی، شرب، بهداشت و توسعه صنعتی به مناطق دوردست دارای توجیه اقتصادی شود. وی خاطرنشان کرد: برخی اعتقاد دارند می توان با انتقال آب از استان های پر آب همانند مازندران، گیلان و خوزستان به دیگر استان  های کم آب، مشکلات بی  آبی را رفع کرد، در حالی که این موضوع نیازمند سرمایه گذاری کلان دارد و در نهایت فاقد منافع اقتصادی است با مشخص شدن ارزش اقتصادی آب این مشکلات به طور دقیق رفع می شود.

رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس گفت: باید در استان هایی که با مشکلات کم آبی دست به گریبان هستند و سفره های زیرزمینی به نحو چشمگیری افت داشته، لازم است با ارائه برنامه ریزی منسجم و دقیق جهت تغییر محصولات کشاورزی اقدامات لازم صورت گیرد و توسعه کشاورزی در این مناطق به علت محدودیت آب کاهش و حتی متوقف شود. این نماینده مجلس از دیگر نکات مثبت طرح مذکور را توجه به کیفیت و نگهداری آب دانست و افزود: متأسفانه در کشور ما این موضوع (کیفیت و نگهداری آب) هنوز دارای متولی مشخص نیست و به کیفیت نیز توجه چندانی نشده است که خوشبختانه با اجرای استراتژی راهبردهای توسعه بلندمدت منابع آب کشور این موضوع رفع می شود. کهرام یادآور شد: با توجه به محدودیت آب برای بهینه  شدن راندمان آب تمهید مثبتی اندیشیده شده به طوری که در چشم انداز ۲۰ ساله کشور بهره وری آب از ۳۰ درصد به ۷۰ تا ۸۰ درصد افزایش می یابد. محمدکیافر _ رئیس کمیته آب مجلس در گفت وگو با خبرنگار ما، اهمیت راهبردهای توسعه بلندمدت منابع آب در کشور را به دلیل محدودیت منابع، رشد جمعیت در دهه های آینده، افزایش رقابت مصرف بین قسمت های مختلف، توزیع ناهمگون بارش ها از نظر مکانی، زمانی و لزوم هماهنگی بین بخش های دیگر و ارتباطات بین بخشی، بخشی و رشد فرآینده مصرف آب در بخش های مختلف بسیار ضروری دانست.