روزنامه شرق ، یکشنبه ۲۳ آذر ۱۳۸۲ - ۱۹ شوال ۱۴۲۴ - ۱۴ دسامبر ۲۰۰۳

مهدی بدری :اشخاصی وجود دارند که نام شان چنان پرآوزه می شود که برای مردم، از پیر و جوان و کوچک و بزرگ به نامی آشنا با تلفظی سلیس و روان تبدیل می شود. نامی که شاید برای خیلی از مردم یادآور دوران زیبای کودکی باشد و تکرار آن انسان را به دوران رویاها و آمال کودکانه بکشاند.

«والت دیسنی» یکی از این افراد است. گرچه در حال حاضر، بیش از سه دهه از مرگ وی می گذرد، هنوز هم فیلم های کارتونی و برنامه ای سرگرم کننده خانوادگی به نام وی تولید می شود. استودیوی «دیسنی» با خلق یک «موش» به عنوان قهرمان داستان هایش، به یکی از عظیم ترین و برجسته ترین استودیوهای فیلم سازی دنیا تبدیل شد.

والت دیسنی (که نام واقعی اش والتر الیا دیسنی بود) در شهر شیکاگو به دنیا آمد. پدرش ایرلندی و مادرش اهل آمریکا بود. «والت» چهارمین فرزند از پنج فرزند «الیا» و «فلورا» دیسنی بود. به جهت تفاوت سنی بسیار زیادی که میان برادران و خواهرانش وجود داشت، فقط میان او و «روی» (یکی از برادران والت) صمیمیت و پیوندی تنگاتنگ به وجود آمد. بعدها «روی» یکی از شرکای والت در کمپانی بزرگ «والت دیسنی» شد. زمانی که «والت» ۱۳ ساله بود، پدرش را متقاعد کرد که اجازه دهد وی در مدرسه نقاشی به تحصیل بپردازد. او در دوران دبیرستان نیز همین رشته را ادامه داد. هنگامی که در دبیرستان مشغول انتشار یک نشریه گرافیکی بود، جنگ جهانی اول شروع شد، اما از آنجایی که به سن قانونی (۱۸ سال) نرسیده بود، نتوانست در جنگ شرکت کند و بنابراین در صلیب سرخ به عنوان راننده مشغول به کار شد. سپس به فرانسه رفت و در آنجا نقاشی و کارهای گرافیکی بر روی ماشین های صلیب سرخ را به عهده گرفت. بعد از جنگ جهانی اول در مطبوعات مختلف به عنوان نقاش و کاریکاتوریست مشغول به کار شد. دیسنی و یکی از همکارانش به نام «آیورک» در ۱۹۲۰ در کانزاس سیتی، برای اولین بار در ساخت یک فیلم کارتونی شرکت کردند. والت با یک دوربین عاریتی در یک گاراژ شروع به آزمایشات مختلف کرد. کار در این گاراژ، نقطه شروعی برای موفقیت های بعدی و ایده های بزرگ تر وی در جهت ساختن فیلم کارتونی شد. وی از این نقطه، راهی را شروع کرد که پایانش درخشش و شهرت عالمگیر وی بود و گذشته از این دریچه ای به دنیایی دیگر گشود، دنیایی که سادگی هایش نه تنها برای کودکان که برای بزرگ ترها نیز جذابیتی چشمگیر داشت.والت دیسنی در ساخت فیلم های کوتاهی همچون؛ «کلاه قرمزی»، «مو طلایی و سه خرس»، «گربه نره» و «هانس و لوبیای جادویی»، گرچه افسانه هایی قدیمی را توصیف می کرد اما از این افسانه های قدیمی به عنوان نقطه شروعی برای ایده های جدید استفاده کرد. گرچه اولین فیلم  کارتونی که دیسنی ساخت از نظر مالی برای او فاجعه به بار آورد و نتوانست موفقیتی کسب کند، با این حال وی قصد داشت ساختن فیلم  های کارتونی را ادامه دهد، بنابراین در جولای ۱۹۲۳ در حالی که فقط چهل دلار در جیب داشت به هالیوود رفت. در آن جا بعد از اینکه چند بار با عدم موفقیت روبه رو شد، بالاخره استودیوی جدیدی را راه اندازی کرد که در آن فیلم های کارتونی و واقعی تولید می شد. سرمایه اولیه این استودیو را برادرش «روی» در اختیار او قرار داد. این استودیو که در ۱۶ اکتبر ۱۹۲۳ تأسیس شد، کمپانی «والت دیسنی» نام گرفت.

اولین فیلم این کمپانی جدید به نام «آلیس در سرزمین عجایب» دو روز بعد از تأسیس آن پدید آمد. دیسنی خود شخصاً ۱۵۰۰ نقاشی مختلف برای ساخت قسمت اول این سریال کارتونی تهیه کرد. از سال ۱۹۲۴ تا ۱۹۲۶ نزدیک به ۶۰ قسمت از سری فیلم های «آلیس» ساخته شد.از سال ۱۹۲۸ یعنی از زمان ظهور فیلم های ناطق بر پرده سینما، فیلم های کارتونی والت دیسنی مورد توجه همه مردم در هر سنی بوده است. «کشتی بخار ویلی» که اولین فیلم کوتاه ناطق والت دیسنی است در سال ۱۹۲۸ ساخته شد و میکی ماوس نخستین شخصیت کارتونی خلق شده توسط او در قالب حیوان بود.

دیسنی که به عنوان هنرمندی تجاری آغاز به کار کرد، دومین سری از کارتون های خود را به نام «سمفونی چرند» ساخت. اولین فیلم از آن مجموعه «رقص اسکلت ها» نام دارد که در این فیلم چهار اسکلت در حال رقص باله نمایش داده می شود. در سال ۱۹۳۲ والت دیسنی سمفونی چرند را به صورت رنگی ارائه داد و علاوه بر میکی ماوس، شخصیت های معروف دیگری چون «گوفی» و «دانلدداک» را نیز خلق کرد. نخستین فیلم بلند کارتونی والت دیسنی «سفید برفی و هفت کوتوله» بود که در سال ۱۹۳۷ ساخته شد.جالب است که بدانیم برای ساختن کارتونی به مدت یک ساعت و نیم تا دو ساعت، نیاز به دقت و تلاش فراوان است، تلاشی که شاید از تصور خیلی ها خارج باشد. به عنوان مثال برای نشان دادن یک ثانیه حرکت بر روی پرده نمایش نیاز به ۲۴ تصویر جداگانه است؛ البته قسمتی از تصاویر مربوط به زمینه فیلم که غالباً ثابت است، تنها یک بار نقاشی می شود و فقط تصاویر متحرکی که بر روی زمینه قرار می گیرند، متناوباً بر روی صفحات شفاف کشیده می شوند.

از دیگر کارتون های بلند والت دیسنی، می توان به «پامبی»، «پینوکیو»، «سیندرلا»، «زیبای خفته» و «صد و یک سگ خالدار» اشاره کرد. دیسنی همچنین فیلم هایی همراه با شخصیت های واقعی ارائه داده است، مانند «دیوی کراکت» و نمونه های دیگری با قهرمانانی منتخب از میان حیوانات، مانند «نیکی» و «سگ وحشی شمال». فیلم های مستند او در رابطه با طبیعت و حیوانات شامل «کویر زنده»، «زادگاه خرس»، «دشت پنهان» و «گربه جنگل» هستند.

در سال ۱۹۵۵، «دیسنی لند» که پارک تفریحی بزرگی در شهر آنهایم واقع در جنوب غربی کالیفرنیاست، توسط والت دیسنی گشایش یافت.

دیسنی وکمپانی های مختلفش روی هم رفته موفق به دریافت ۴۸ جایزه اسکار به خاطر فیلم ها، کارتون ها و تکنیک های نوین فیلمسازی از طرف «آکادمی علوم و هنر تصاویر متحرک» شد. گذشته از این جوایز، بارها و بارها از طرف مجامع هنری مختلف آمریکایی و بین المللی مورد تجلیل قرار گرفت.

استودیوهای متعدد دیسنی بعد از درگذشت وی به کار خود با سبک والت دیسنی ادامه دادند. در سال ۱۹۷۱ «دیسنی ورلد» با مقیاسی بزرگ تر از دیسنی لند در حومه شهر اورلاندو واقع در ایالت فلوریدا گشایش یافت. نخستین پارکی نیز که خارج از آمریکا به نام دیسنی ساخته شد، پارک دیسنی لند توکیو است که در سال ۱۹۸۳ در شهر توکیوی ژاپن گشایش یافت. در سال ۱۹۹۰ نیز نخستین دیسنی لند اروپا در فرانسه واقع در نزدیکی پاریس ساخته شد.این هنرمند که ۳۰ جایزه اسکار را از آن خود ساخت، در سال ۱۹۶۶ در شهر لس آنجلس درگذشت.