پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1395
پدیدآور: ظریفه هاشملو
استاد راهنما: لیلا تقوی
استاد راهنما: بهرام امانی
استاد مشاور: بهرام بهرامی
دانشگاه زنجان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
چکیده

آداب ورسوم سنتی ایرانیان ، یادمانی از هزاره های دور است که بخشی از فرهنگ ملت ایران را تشکیل می دهد ودر پیوستگی ملی وحیات اجتماعی ایران نقش مهمی داشته واگر بخواهیم سنت های اجتماعی ایرانیان در سه قرن نخست اسلامی را ریشه یابی کنیم، بخش قابل توجهی از آن ها به آیین ها و پندارهای ایرانیان عصرباستان می پیوندد.اگرچه در سه قرن نخست اسلامی از لحاظ حاکمیت سیاسی سرزمین ایران تحت سیطره خلافت اسلامی بود، اما از آن جایی که تغییرات اجتماعی به سرعت تحولات سیاسی ایجاد نمی شود و ممکن است مسائل اجتماعی وفرهنگی پس از اینکه در بستر یک جامعه شکل گرفتند سال ها و بلکه قرن ها تداوم یابند. این امر در مورد ایران نیز صدق نمود، لذا بخشی از سنن باستانی ایرانیان در قرون نخست اسلامی تداوم یافت. در دوره مورد بررسی ضمن تداوم بخشی از آیین ها و سنت های ملی و اجتماعی که ریشه در باستان و گذشته داشت، هم ایرانیان در بخش هایی، از فرهنگ اسلامی تاثیر پذیرفتند و هم در بخش هایی تاثیر گذاشتند. از جمله بارزترین جلوه های تأثیر و نفوذ ایرانیان در این دوران را می توان در بخش پوشاک مشاهده کرد که با اخذ واقتباس از زندگی ایرانیان در دوران اموی و به ویژه عباسیان پارچه ها و جامه های ایرانی در مراکز حکمرانی آنان مورد استفاده قرار گرفت و در مقابل ایرانیان در این زمینه تاثیر کمتری از فرهنگ عرب یافتند. در زمینه خوراک ایرانیان ضمن آنکه سنت باستانی و خوراک های محلی را حفظ نمودند، بخشی از آداب غذایی را از عرب ها گرفتند و تنوع غذایی ایرانیان نیز سبب تغییر عادات غذایی عرب ها شد، بنابراین در این بخش از سنن ما شاهد تأثیر وتأثر دو طرف بر یکدیگر هستیم. علاوه براین در برخی از سنن نیز از جمله ازدواج وسوگواری میان ایرانیان واعراب مسلمان پیوندها واشتراکاتی وجود داشت یکی از نمادهای دیگرهویت ملی ایرانیان و از اصلی ترین مولفه های هویتی و اجتماعی ایشان برپاکردن جشن هایی چون نوروز ، مهرگان، سده،جشن ماهها، یلدا، مراسم چهارشنبه سوری و انجام بازی های ملی .... بود. که در این دوره تداوم یافت ، از آن جایی که بخشی از این آیین های ملی همراه با تقدیم هدیه به حکمرانان بود به علت داشتن کارکرد اقتصادی ، برپایی آن ها مورد توجه و استقبال حاکمان اموی و عباسی قرار گرفت. ضمن اینکه توجه به فرهنگ و آداب رسوم ایرانی و در زمینه هایی تقلید از آن ویژه در دوره عباسی نیز این امر را تشدید نمود. و بدین گونه این جشن ها و مراسم در ساختار اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی و ضمنا اسلامی پایدار ماندند.