دکتر فرزانه معززی خنده روی یزدی
        
چکیده
خانواده به عنوان بنیادی ترین نهاد اجتماعی، در شکل گیری سرمایه اجتماعی جوانان حائز اهمیت است،  لذا هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر خانواده‌گرایی در بین جوانان شهر تهران می باشد. چارچوب نظری تحقیق با استفاده از نظریه های بوردیو، دورکیم ، پارسونز ، تافلر ،کلمن ، رنه کوئیک و فوکویاما  طراحی شد. روش تحقیق پیمایشی و از نوع تبیینی ، کاربردی ، پهنانگر، مطالعة خرد و مقطعی است . جامعه آماری جوانان 18  تا 29 ساله شهر تهران است که حجم نمونه بدست آمده  382 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و احتمالی ساده اطلاعات گردآوری شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته که اعتبار ابزار محتوایی صوری و اعتماد با آلفاخ کرونباخ محاسبه و 73/0 به دست آمد .یافته¬های تحقیق نشان داد که رابطه بین ابعاد متغیر سرمایه اجتماعی و خانواده گرایی در سطح اطمینان 99% معنی دار می باشد. مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای مشارکت اجتماعی با حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی، مطیع خانواده بودن به ترتیب برابر است با 0.58، 0.592 و 0.723 می باشد. مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای اعتماد  اجتماعی با حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی، مطیع خانواده بودن به ترتیب برابر است با 0.651، 0.623 و 0.76 می باشد. مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای حمایت  اجتماعی با حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی، مطیع خانواده بودن به ترتیب برابر است با 0.598، 0.503 و 0.631 می باشد. می توان نتیجه گرفت حمایت اجتماعی بیشترین تاثیر را در خانواده¬گرایی دارد و انسجام اجتماعی کمترین تاثیر را دارد.
کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، اعتماد اجتماعی، حمایت اجتماعی، انسجام اجتماعی، خانواده¬گرایی  

A Sociological Study of the Impact of Social Capital on Familyism among Youth in Tehran
Abstract
As the most fundamental social institution, the family is important in shaping the social capital of youth, Therefore, the purpose of this study was to investigate the effect of social capital on Familyism among youth in Tehran. The theoretical framework of the research was designed using the theories of Bourdieu, Durkheim, Parsons, Toffler, Coleman, René Quique and Fukuyama. The research method is survey and explanatory, applied, clustering, micro and cross-sectional study. The population of 18- to 29-year-old in Tehran who obtained a sample of 382 people using Stratified sampling and simple possible information was collected. Data gathering tool was a researcher-made questionnaire whose face validity and reliability were calculated by Cronbach's alpha 0.73.The Foundings of The Research Showed That The Relation Between Variable Dimensions of Social Wealth and Familism, In 99% Confidence Level, is Considerable. The Amount of Correlation Coefficient Between The Variables of Social Contribution and Family Support, Family Honor and Gentility, Being Obedient of Family is Respectively 0.58, 0.592, 0.723. The Amount of Correlation Coefficient Between The Variables of Social Trust and Family Support, Family Honor and Gentility, Being Obedient of Family is Respectively 0.651, 0.623, 0.76. The Amount of Correlation Coefficient Between The Variables of Social Support and Family Support, Family Honor and Gentility, Being Obedient of Family is Respectively 0.598, 0.503, 0.631. It Can Be Concluded That Social Support Has The Most Effect on Familism and  Social Solidarity Has the Least Effect.

Keywords: Social Worth, Social Trust, Social Support, Social Solidarity, Familism

مقدمه
در دنیای امروز، اهمیت سرمایه  اجتماعی بر کسی پوشیده نیست. وجود سرمایه اجتماعی، رمز انسجام و سلامت هر جامعه ای به شمار می رود. از آنجایی که جوانان بیشتر نقش را در تحولات مثبت و منفی جوامع به عهده دارند، تعلق و برخورداری از سرمایه اجتماعی در آنها، از اهمیت شایانی برخوردار می باشد. اولین عامل و مهمترین ابزار جامعه پذیری افراد یـک جامعـه، «خـانواده » اسـت ، زیـرا اجتماعی شدن افراد از خانواده شروع مـی شـود. خانواده یکی از عوامل مؤثر در ساختار هویت یابی جوانان و هدایت رفتـاری آنان است. خانواده به عنوان یک اجتماع طبیعی منشأ اصلی ظهور هنجارهـای اجتمـاعی است. از ترکیب کمیت و کیفیت روابط بین والدین و فرزندان سرمایه اجتماعی خانواده ایجاد می شود(شارع پور، 1383: 19). خانواده گرایی، از جمله ارزش های فرهنگی در هر جامعه ای به شمار می رود. این ارزش فرهنگی که ریشه در سنت های اخلاقی و اجتماعی گذشته دارد، مشتمل بر مؤلفه هایی چون وفاداری، اعتماد و ارتباط سالم و صمیمی، همکاری و همدلی بین اعضاء و ایجاد بستر و زمینه ی مناسب برای رشد و پرورش سالم فرزندان می باشد. خانواده حلقه اتصال و انسجام فرهنگ و نظم اجتماعی و در واقع نهادی است که مسئولیت سامان بخشیدن به سلامت اخلاقی جامعه را بر عهده دارد. غایت عملکرد خانواده پرورش افرادی است که به لحاظ اجتماعی شایسته، به لحاظ روانی متعادل و از نظر رفتاری سازگار باشند. تراکم 35 درصدی جمعیت کشور در گستره سنی 29-15 سال به عنوان جمعیت فعال جامعه یک مزیت نسبی است، اما چنانچه از این فرصت و مزیت به درستی استفاده نشود فرصت ها به تهدیدات جدی تبدیل خواهد شد. بنابراین، سیاستگذاری و برنامه ریزی برای این بخش از جمعیت از مهمترین اولویت ها محسوب می شود. 
طی چند دهه گذشته فرسایش شدیدی در سرمایه اجتماعی  موجود برای جوانان هم در درون خانواده و  هم بیرون آن روی داده است.در خانواده رشد سرمایه انسانی بسیار زیاد شده به طوری که سطح تحصیلات دائماً در حال افزایش است ،ولی به موازات رشد سرمایه انسانی،سرمایه اجتماعی که شاخص برجسته آن حضور بزرگسالان در خانه و میزان گفتگو در مورد موضوعات اجتماعی،فرهنگی،علمی،اقتصادی و سیاسی بین والدین و فرزندان است کاهش یافته است.در اجتماع،میزان فرسایش و نابودی سرمایه اجتماعی به مراتب بیشتر بوده است.غیبت پدر از خانواده و اخیراً غیبت مادر از خانواده وورود او به بازار کار،مترادف با کاهش مشارکت والدین در خانواده بوده است.به علاوه جامعه شدیداً در معرض تهاجم فرد گرایی قرار گرفته که براساس آن منافع فردی بر مصالح جمعی تقدم یافته است(شارع پور،17:1379). اگر چه همبستگی و ارتباطات نزدیک منشأ  اعتلای اجتماعی است،ولی پیوندها و روابط مستحکم در داخل یک گروه در بعضی موارد باعث کاهش میزان اعتماد اعضای آن گروه به افراد خارج از گروه و کاهش همکاری مؤثربا آنها می شود.این گروه ها ممکن است هیچ وقت احساس مسئولیت اجتماعی نداشته باشند.(فوکویاما،126:1385)
سرمایه اجتماعی در خانواده باعث فراهم آوردن شبکه حمایت برای اعضای خانواده شده و از بروز اختلافات جلوگیری کرده و زمینه را برای ایجاد فضای گفتمان فراهم می سازد. لذا این پژوهش با هدف کلی "تاثیر سرمایه اجتماعی بر خانواده گرایی در بین جوانان شهر تهران "  و نیز اهداف جزئی سنجش تاثیر  حمایت اجتماعی، اعتماد اجتماعی ، مشارکت اجتماعی و  انسجام اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان و ارائه مهمترین راهکارهای کاربردی به منظور افزایش سرمایه اجتماعی جوانان انجام پذیرفت. 
پیشینه تحقیق: 
نتایج پژوهش امامی و همکاران(1396)، با عنوان، بررسی رابطه سرمایه فرهنگی و خانواده گرایی در بین ساکنان شهر اصفهان، نشان داد که افراد با سرمایه فرهنگی بالاتر به دنبال سبک زندگی انتخابی خود بوده و نوعی فردگرایی در این گونه افراد قابل ملاحظه می باشد و روابط معکوسی بین سرمایه فرهنگی و خانواده گرایی وجود دارد. سفیری و شایسته(1394) در پژوهشی با عنوان، بررسی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده با سلامت اجتماعی جوانان، نشان دادند که سلامت اجتماعی به عنوان تلقی افراد از کیفیت رابطه شان با دیگران، همنوعان و اجتماع اطراف تعریف و از شاخص های کیفیت زندگی محسوب می شود. نتایج پژوهش رجبی و عباسپور(1392)، در خصوص بررسی پایایی و روایی نسخه فارسی مقیاس خانواده¬گرایی، به این نتیجه رسیدند که، خانواده¬گرایی به عنوان یکی از مهمترین ارزش های وابسته به فرهنگ و بخشی از نگاه سنتی جامعه که بر نگرش های وفاداری، اعتماد و همکاری در بین گروه خانواده تأکید می نماید. بررسی پایایی و روایی مقیاس خانواده¬گرایی برای استفاده¬های پژوهشی می تواند شروع مناسبی برای ورود این سازه به حوزه فرهنگی جامعه ایران باشد. 
لیتیا شارما (2014)، تحقیقی با عنوان،تأثیر سرمایه خانواده و سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی جوانان - مطالعه ایالت اوتاراکند ، هند، را با هدف تفسیرچگونگی سه شکل سرمایه خانوادگی یعنی، سرمایه مالی خانواده، سرمایه انسانی مرد خانواده و سرمایه انسانی خانواده بر قصد انتخاب شغلی دانش آموزان دبیرستان های دانشگاه اوتاراکند هند، انجام داده است. نتایج این تحقیق وجود رابطه مثبت بین خانواده و سرمایه مالی و تحصیلات عالی دانشجویان را نشان می دهد.یافته های این مطالعه بر وجود تأثیر قابل توجهی از شبکه سرمایه اجتماعی دانشجویان در اهداف شغلی آنها، به خصوص در انتخاب کارآفرینی به عنوان یک انتخاب شغلی تأکید دارد. نتایج پژوهش کوکلین  و همکاران (2014)، با عنوان «تعارض کار- خانواده مادران و غنی‌سازی: ارتباط با کیفیت فرزند پروری و رابطه زن و شوهر»، نشان دهنده  وجود ارتباط پیش بینی شده بین تعارض کار- خانواده، غنی‌سازی و شاخص‌های کیفیت فرزند پروری و روابط زوجین حمایت بود و وجود رابطه بین این متغیرهای را مورد تأیید قرار می‌داد.  سلواراجان  و همکاران (2013) پژوهشی با عنوان «حمایت اجتماعی و تعارض کار- خانواده: آزمون مدل اثرات غیر مستقیم» انجام دادند. این پژوهش در بررسی اول، تأثیرات حمایت همسر و حمایت سرپرست را بر تعارض کار- خانواده در دو نمونه بزرگ مورد سنجش قرار داد. در بررسی دوم یک مدل توسعه یافته از حمایت اجتماعی که دربرگیرنده حمایت عمومی و حمایت ویژه کار- خانواده است مورد سنجش قرار گرفت و رابطه غیر مستقیم این دو نوع از حمایت بر تعارض کار- خانواده آزمایش شد. نتایج برای مطالعه اول از دامنه متقابل اثرات غیر مستقیم مدل حمایت می‌کند و نتایج مطالعه دوم دامنه متقابل اثرات غیرمستقیم سیستم‌های حمایت اجتماعی ویژه کار- خانواده را مورد حمایت قرار می‌دهد. راتی و باراث  (2012) در پژوهشی با عنوان «تعارض کار- خانواده و رضایت شغلی و خانوادگی: اثر واسطه ای حمایت اجتماعی درمیان پرسنل پلیس»، به این نتایج دست یافتند که تعارض خانواده- کار و تعارض کار- خانواده با رضایت شغلی و رضایت خانوادگی همبستگی منفی دارد. حمایت اجتماعی همکاران نیز جهت تعدیل کردن رابطه تعارض کار- خانواده و خانواده- کار با رضایت خانوادگی ارتباط دارد.  تازن  و همکاران (2011) در تحقیقی تحت عنوان "نقش جنسیت و تأثیر آن در چشم¬انداز زنان شهر کرجی پاکستان"، نشان دادند که علی رغم اینکه نقش نابرابر جنسیتی پدیده ای ایستا در ساختار های تبلوریافته جامعه تصور می¬شد و معمولا با محدودیت¬های جدی و عدم استقلال مواجه می¬شدند، دستیابی به سطوح بالاتر آموزش و پرورش برای زنان و  مردان به عنوان عامل مهمی برای تغییر تلقی می¬شود.علاوه بر این، رسانه¬های جمعی نقش مثبتی در حمایت از زنان می¬توانند ایفا کنند  نتایج پژوهش بورک  و همکاران(2010)،  با عنوان، بررسی رابطه فعالیت در شبکه های اجتماعی و سلامت اجتماعی، نشان می دهد که فعالیت در شبکه ها از طریق افزایش سرمی اجتماعی به افزایش سلامت اجتماعی می انجامد. از دیگر تحقیقاتی که در حوزه سرمایه اجتماعی و خانواده گرایی صورت گرفته است می توان به تحقیقات زیر برای مطالعه بیشتر اشاره نمود،( لوسادا  و همکاران  2008، شوارتز  2007، بایرون  2005، کاتان ،2002، آرمسترانگ ،2002، نوریس ،2003، اوزبرن ،2003، استون و هیوز ،2002 و نوریس،2001). 
چارچوب نظری:
بوردیو «سرمایه اجتماعی را « حاصل جمع منابع بالقوه و بالفعلی می داند که از شبکه های بادوام روابط کم بیش  نهادینه شده افراد بدست می آید. به عبارت ساده تر منابعی که از عضویت در یک گروه حاصل می شود». شبکه‌ای که هر یک از اعضای خود را از پیشتیبانی سرمایه جمعی برخودار می کند و آنان را مستحق اعتبار می‌سازد. این روابط ممکن است فقط در حالت عملی، در مبادلات مادی و یا نمادین وجود داشته باشند، حجم سرمایه مورد تملک  یک فرد به اندازه شبکه پیوندهایی بستگی دارد که او می تواند به طرزی موثر بسیج کند و مضافاً وابسته است به حجم سرمایه (اقتصادی، فرهنگی، یا نمادین) در تصرف کسانی که وی با آنان مرتبط است(Bourdiea ، 1986: 146-147). 
به عقیده بوردیو، خانواده گرایی یکی از مهمترین ارزش های وابسته به فرهنگ است که به الگویی از سازمان اجتماعی اشاره می کند و بعنوان بخشی از نگاه جامعه است که بر نگرش های وفاداری، اعتماد و همکاری در بین گروه خانواده تاکید می کند. خانواده گرایی سازه ای است که ماهیت جمع گرایی و جهت گیری افراد نسبت به آسایش، وفاق و رفاه اعضای خانواده را نشان می دهد(رجبی و عباس پور، 1392: 26).
کلمن اولین کسی بود که به بررسی مفهومی سرمایه اجتماعی و عملیاتی کردن آن پرداخت او در تحلیل و تبیین سرمایه اجتماعی به جای توجه به ماهیت و محتوای آن به کارکرد آن توجه کرده است. به اعتقاد کلمن « سرمایه اجتماعی شی واحدی نیست بلکه تنوعی از هستی‌های گوناگونی است که دو ویژگی مشترک دارند: همگی آنها شامل جنبه‌ای از یک ساختار اجتماعی هستند و همگی کنش‌های معین افرادی که در درون این ساختار هستند را تسهیل می‌کنند»(کلمن، 1377: 462). جیمز کلمن، سرمایه اجتماعی را بخشی از ساختار اجتمـاعی مـی دانـد کـه ایـن بعـد از سـاختار اجتماعی شامل تکالیف و انتظارات، مجاری اطلاع رسانی، هنجارها و ضمانت اجراهای کارآمد است(تنهایی و حضرتی،1388: 47-48). رابرت پاتنام عالم سیاسی آمریکایی از دیگر صاحبنظران است که در دهه‌های اخیر در رواج اندیشه سرمایه اجتماعی نقش بسزایی داشته است تا جایی که رویکرد وی ‌در باب سرمایه اجتماعی رویکردی غالب محسوب شده و رویکرد« معیار» نامیده می‌شود. وی مفهوم سرمایه اجتماعی را فراتر از سطح خرد به کار می‌گیرد و به چگونگی کارکرد سرمایه اجتماعی در سطح منطقه‌ای و ملی و نوع تاثیرات سرمایه اجتماعی بر نهادهای دموکراتیک و در نهایت توسعه اقتصادی علاقه‌مند است(توسلی، 1380: 15). از نظر فوکویاما، سرمایه اجتماعی بر پایه ارزش‌ها و هنجارهای مشترک در یک اجتماع و هم‌چنین بر تمایل به جایگزینی منافع شخصی با منافع گسترده‌تر استوار است. ارزش مشترک به بازیگران اجازه می‌دهد که به یکدیگر اعتماد کنند و بر پایه همین اعتماد به فرد امکان می‌دهد تا با دیگران معاشرت کنند و از این طریق به ظهور سرمایه اجتماعی می‌انجامد(نوابخش و فدوی، 1387: 5). 
در این پژوهش به بررسی نظریه های پیرامون خانواده و خانواده گرایی نیز پرداخته شده است. از نظر پارسونز، ایجاد و دوام همبستگی خانوادگی، رابطه عاشقانه بین زن و شوهر است و همسرگزینی آزاد به دور از دخالت‌های خانواده و بر اساس تمایلات احساسی، شرط ضروری برای این نوع رابطه است. بنا به نظر پارسونز، وجود عشق رمانتیک به عنوان عامل اصلی ازدواج، باعث ایجاد محیطی صمیمی و سرشار از عشق و علاقه در رابطه زن و شوهر و والدین و فرزندان خواهد شد و این محیط برای اجتماعی کردن صحیح و مناسب کودکان ضروری است و هم‌چنین در شکوفایی و تکامل استعدادها و علائق بزرگ‌سالان نیز نقش مهمی دارد(اعزازی، 1387: 96). در نظر رنه کونیک، صمیمیت مشخصه ی اساسی و غیر قابل تفکیک خانواده است و همین صفت آن را از سایر گروه های اجتماعی متمایز می سازد چرا که همین صمیمیت است که می تواند شخصیت کودکان را شکل دهد.به زعم کونیک در اثر صنعتی شدن کارکردهای عمده خانواده مانند کارکرد اقتصادی، آموزشی، نگهداری از سالخوردگان وگذران اوقات فراغت به سازمان های دولتی واگذار شده است و خانواده در دوران نوین قادر گشته است که به کارکرد اصلی و اولیه خود یعنی رشد شخصیت اجتماعی فرهنگی کودکان بپردازد(همان: 45). مدل تحقیق برگرفته از نظریه سرمایه اجتماعی پیر بوردیو و نظریه های خانواده گرایی(دورکیم، پارسونز، تافلر و رنه کونیک) است که قصد دارد روابط میان متغیرهای مستقل و وابسته را به صورت شکل نمایش دهد.

بر اساس مدل نظری فوق فرضیه های پژوهش مطرح می شوند: 
1-  فرضیه اصلی 
    به نظر می رسد ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی(حمایت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی) بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد.
2-  فرضیه های فرعی 
    به نظر می رسد حمایت اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان  شهر تهران تاثیر دارد.
    به نظر می رسد  اعتماد اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان  شهر تهران تاثیر دارد.
    به نظر می رسد مشارکت اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان  شهر تهران تاثیر دارد.
    به نظر می رسد انسجام اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان  شهر تهران تاثیر دارد.
  
روش¬شناسی تحقیق
رویکرد روش¬شناختی این تحقیق اثبات¬گرایانه است که به دنبال شناخت و برقراری نظمی در جامعه و روابط اجتماعی است. روش تحقیق پیمایشی و ابزار جمع¬آوری اطلاعات پرسشنامه است. به لحاظ معیار زمان، این پژوهش از نوع مقطعی بوده و به لحاظ معیار ژرفایی از نوع پهنانگر است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه جوانان بالای 18  تا 29 ساله شهر تهران در سال 1397- 1396  می باشند، که تعداد آنها برابر آمار اخذ شده از مرکز آمار ایران 1367682  می باشد. در این تحقیق از دو پرسشنامه استفاده می شود، اول پرسشنامه خانواده گرایی که روایی و پایای آن در تحقیقات دیگر سنجیده شده است و دوم پرسشنامه سرمایه اجتماعی که با توجه به نیاز تحقیق حاضر از چندین پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی که در تحقیقات دیگر روایی و پایایی آنها سنجیده شده است، پرسشنامه جدید طراحی شد تا روایی و پایایی آن در تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گیرد. ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﺳﺘﻴﺪﻝ ﻭ ﻛﺎﻧﺘﺮﻳﺮﺍﺱ (2003) ﺑﺮ ﺍﺳـﺎﺱ ﭼﻬـﺎﺭ ﺑﻌـﺪ(ﻣﻘﺪﻡ ﺑﻮﺩﻥ ﺧـﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺑـﺮ ﻓـﺮﺩ، ﻫـﻢﭘﻴﻮﻧـﺪﻱ ﺧـﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ، ﺍﻓﺘﺨـﺎﺭ ﻭ ﺷـﺮﺍﻓﺖ ﺧـﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ ﻭ ﻣﻄﻴـﻊ ﺧـﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺑــﻮﺩﻥ) و با استفاده از مقیاس های برادیس (1959) ﻛــﻮﻻﺭ، ﺁﺭﻧﻮﻟــﺪ ﻭ گونزالز (1995) ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ  18 ﻣـﺎﺩﻩ ﺍﺳـﺖ. ﺍﻳـﻦ ﻣﻘﻴـﺎﺱ ﺩﺭ ﻃﻴـﻒ ﻟﻴﻜـﺮﺕ10 ﺭﺗﺒﻪ ﺍﻱ ( ﺍﺯ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ ﺗﺎ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻮﺍﻓﻘﻢ) ﻣﺮﺗﺐ ﺷﺪﻩ  است. ﻧﻤﺮﻩﻫﺎﻱ ﺍﻳـﻦ ﻣﻘﻴـﺎﺱ ﺑـﻴﻦ18  ﺗـﺎ 180 ﻣﺘﻐﻴﺮ است ﻭ ﻧﻤﺮﺓ ﺑﺎﻻ، ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺑﺎﻻﻱ  خانوادهﮔﺮﺍﻳﻲ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣـﻲ ﺩﻫـﺪ. ﺍﻳـﻦ ﻣﻘﻴـﺎﺱ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻩ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻣﺘﻦ ﺍﺻﻠﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻘﺎبله ﮔﺮﻓﺖ. ﺁنﻫــﺎ ﺿــﺮﺍﻳﺐ ﺁﻟﻔــﺎﻱ ﻛﺮﻭﻧﺒــﺎﺥ ﻛــﻞ ﻣﻘﻴــﺎﺱ ﺭﺍ 83/0 ﻭ ﺑــﺮﺍﻱ ﭼﻬــﺎﺭ ﻋﺎﻣــﻞ ﺣﻤﺎﻳــﺖ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ 72/0 ،همﭘﻴﻮﻧﺪﻱ خانوادگی 69/0 ،ﺍﻓﺘﺨـﺎﺭ ﻭ ﺷـﺮﺍﻓﺖ ﺧـﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ 68/0، ﻭ ﻣﻄﻴـﻊ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩﻥ 56/0 ﺑﻪ ﺩﺳﺖ آوردند. اعتبار پرسشنامه دوم تحقیق از نوع اعتبار محتوایی صوری است که در آن با مراجعه به اساتید و صاحبنظران مورد تایید قرار گرفت.مقیاس خانواده گرایی بعد از هنجاریابی شامل 16 گویه و سه مولفه به شرح زیر می باشد. حمایت خانوادگی (ساختاری)، افتخار و شرافت خانوادگی (نگرشی)، مطیع خانواده بودن(رفتاری). ابعاد سرمایه اجتماعی نیز شامل: حمایت اجتماعی، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی می باشد. روش نمونه گیری در تحقیق حاضر از نوع طبقه ای و احتمالی ساده است. ابتدا از میان مناطق 22 گانه شهر تهران 5 منطقه بعنوان طبقه از شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز انتخاب شده و پس از آن در هر منطقه با مراجعه به منازل این دو ناحیه از هر منطقه به شکل تصادفی پرسشنامه ها در میان جوانان18- 29 ساله خانواده ها توزیع می شود. . برآورد حجم نمونه برای هر جامعه مذکور بر اساس فرمول کوکران 382 نفر برآورد شد. روش تجزیه و تحلیل داده¬ها به کمک نرم افزار پیشرفته آماری SPSS  و لیزرل انجام گرفت. جهت بررسی فرضیات تحقیق از آزمون تحلیل مسیر و آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.

یافته¬های تحقیق
بررسی آماره های توصیفی متغیرهای تحقیق
جدول (1) بررسی آماره های توصیفی متغیرهای تحقیق
متغیرها    میانگین    انحراف استاندارد
حمایت خانوادگی    19.394    5.725
افتخار و شرافت خانوادگی    8.797    2.789
مطیع خانواده بودن    16.957    5.119
خانواده گرایی    45.442    12.06
مشارکت اجتماعی    31.502    6.796
اعتماد اجتماعی    83.11    14.831
حمایت اجتماعی    69.09    12.623
انسجام اجتماعی    41.906    7.754
سرمایه اجتماعی    228.407    35.183

با توجه به جدول 1-مشاهده می شود میانگین حمایت خانوادگی (19.394)، افتخار و شرافت خانوادگی (8.797)،  مطیع خانواده بودن (16.957)، خانواده گرایی (45.442)،  مشارکت اجتماعی (31.502)،  اعتماد اجتماعی (83.11)،  حمایت اجتماعی (69.09)،  انسجام اجتماعی (41.906)،  سرمایه اجتماعی (228.407) می باشد.
آزمون کولموگروف ـ اسمیرنوف به منظور تعیین نرمال بودن یا نبودن توزیع داده‌ها استفاده می‌شود
جدول شماره (2) آزمون کولموگروف ـ اسمیرنوف برای سنجش توزیع داده‌ها
متغیرها    Z    SIG
حمایت خانوادگی    1.099    0.179
افتخار و شرافت خانوادگی    1.215    0.104
مطیع خانواده بودن    1.333    0.057
مشارکت اجتماعی    1.173    0.128
اعتماد اجتماعی    1.29    0.072
حمایت اجتماعی    1.188    0.119
انسجام اجتماعی    1.289    0.072

براساس جدول(2-)، برای هر یک از متغیرهای تحقیق مقدار sig به‌دست آمده بیشتر از 0.05 است، به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که توزیع داده‌ها در این پرسشنامه نرمال بوده است و باید از آزمون‌های پارامتریک برای سنجش داده‌ها استفاده کرد.
جدول شماره (3) آزمون همبستگی پیرسون
متغیرها    حمایت خانوادگی    افتخار و شرافت خانوادگی    مطیع خانواده بودن
مشارکت اجتماعی    0.58**    0.592**    0.723**
اعتماد اجتماعی    0.651**    0.623**    0.76**
حمایت اجتماعی    0.598**    0.503**    0.631**
انسجام اجتماعی    0.482**    0.562**    0.614**

با توجه به جدول مقابل رابطه بین ابعاد متغیر سرمایه اجتماعی و خانواده گرایی در سطح اطمینان 99% معنی دار می باشد. با توجه به مثبت بودن علامت ضریب همبستگی می توان گفت رابطه بین متغیرها مثبت و مستقیم می باشد. مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای مشارکت اجتماعی با حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی، مطیع خانواده بودن به ترتیب برابر است با 0.58، 0.592 و 0.723 می باشد. مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای اعتماد  اجتماعی با حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی، مطیع خانواده بودن به ترتیب برابر است با 0.651، 0.623 و 0.76 می باشد. مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای حمایت  اجتماعی با حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی، مطیع خانواده بودن به ترتیب برابر است با 0.598، 0.503 و 0.631 می باشد. مقدار ضریب همبستگی بین متغیرهای انسجام  اجتماعی با حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی، مطیع خانواده بودن به ترتیب برابر است با 0.482، 0.562 و 0.614 می باشد.
بررسی فرضیه های تحقیق
در مدل معادلات ساختاری روابط علی بین متغیر وابسته و متغیرهای قابل مشاهده آزمون می‌شوند که اگر شاخص‌های برازندگی مدل تایید شود، از آن می توان برای آزمون فرضیه‌ها در مورد وجود رابطه علی بین متغیرهای موجود استفاده کرد. نمودار (1-4) مدل نهایی در حالت تخمین را نشان می دهد. 
با توجه به خروجی نرم افزار لیزرل مقدار x^2/df  محاسبه شده‌ برای فرضیه شماره یک،« تأثیر ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی(حمایت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی) بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران»، برابر 2.804 و برای فرضیه های فرعی برابر 959/2 می باشد. همچنین میزان RMSEA برای مدل فرضیه شماره یک، برابر 0.077 و مدل فرضیه شماره دو، برابر  0.078 می باشد. همچنین مدل های اندازه گیری در حالت تخمین استاندارد میزان تاثیر هر کدام از متغیرها و یا گویه ها را در توزیع واریانس نمرات متغیر یا عامل اصلی نشان می دهد. جدول 20-4 مقدار کای دو را نشان می دهد.
جدول (4) شاخص کای اسکوئر مدل
مدل    کای اسکوئر    درجه آزادی    کای دو/درجه آزادی    سطح معنی دار
اصلی    36.46    13    2.804    0.000
فرعی    8625.59    2915    2.959    000/0
 

نمودار (1) تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم مدل نهایی در حالت تخمین استاندارد
ضرایب مثبت نشان دهنده این است که ارتباط بین متغیرها مستقیم می باشد و ضرایب منفی نشان دهنده این است که ارتباط بین متغیرها معکوس است. مشاهده می شود میزان تاثیر سرمایه اجتماعی بر خانواده گرایی برابر 0.8 می باشد. با توجه به مثبت بودن ضریب (β) می توان گفت سرمایه اجتماعی اثر مثبت و مستقیم بر خانواده گرایی دارد. میزان تاثیر مشارکت اجتماعی ، اعتماد اجتماعی حمایت اجتماعی انسجام اجتماعی بر خانواده گرایی به ترتیب برابر 0.66، 0.62، 0.74، 0.55 می باشد. همان طور که مشاهده می شود حمایت اجتماعی بیشترین تاثیر را دارد و انسجام اجتماعی کمترین تاثیر را دارد. ابعاد متغیر سرمایه اجتماعی به ترتیب میزان اثر گذاری بر خانواده گرایی عبارتند از :
حمایت اجتماعی ←  0.74= β
مشارکت اجتماعی ←  0.66= β
اعتماد اجتماعی ←  0.62= β
انسجام اجتماعی ←  0.55= β

نمودار (2) تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم مدل نهایی در حالت معناداری پارامتر

با توجه به نمودار 2-4 مشاهده می شود مقدار آماره t برای تمام متغیرها خارج از بازه (1.96 ، 1.96-)  است بنابراین  با اطمینان 95% می توان گفت روابط معنی دار هستند. 
برآورد وزن های رگرسیونی استاندارد مدل تحلیل مسیر
جدول 5-برآورد ضرابی رگرسیونی استاندارد شده را نشان می دهد که همان بار عاملی هایی هستند که بر روی مدل یا ضرائب نیز نوشته شده اند. ضرائب استاندارد بیان می کند که به طور مثال یک واحد انحراف استاندارد تغییر در متغیر سرمایه اجتماعی باعث 0.8 انحراف معیار تغییر در متغیر خانواده گرایی  می گردد. تمام ضرائب مثبت هستند این نشان می دهد که رابطه ی بین متغیر ها مثبت و مستقیم است. 
جدول (5) برآورد ضرایب رگرسیونی استاندارد مدل
تاثیر مستقیم متغیر مستقل بر متغیر وابسته    ضریب اثر
سرمایه اجتماعی ←  خانواده گرایی    0.8
حمایت اجتماعی   ←  خانواده گرایی    0.74
مشارکت اجتماعی ←  خانواده گرایی    0.66
اعتماد اجتماعی ←  خانواده گرایی    0.62
انسجام اجتماعی ←  خانواده گرایی    0.55

ضرائب رگرسیونی براورد شده در جدول 5-نشان دهنده موثر بودن یا نبودن هر مولفه است. در ستون اول مقدار ضریب برآورد شده، سپس خطای استاندارد، آماره t و در نهایت سطح معنی داری گزارش شده است. همان طور که در جدول مشاهده می شود، با توجه به اینکه مقدار قدر مطلق t بیشتر از 96/1 بدست آمد و مقدار سطح معنی داری کمتر از 0.05 می باشد، بنابراین ضرائب اثر در سطح اطمینان 95% معنادار بوده است.
جدول (6) برآورد ضرایب رگرسیونی مدل
مسیر    ضریب اثر    خطای انحراف استاندارد    T_VALUE 
(نسبت بحرانی)    معناداری    نتیجه
سرمایه اجتماعی ←  خانواده گرایی    1.27    0.08    16.32    0.000    تایید
حمایت اجتماعی   ←  خانواده گرایی    0.842    0.064    13.16    0.000    تایید
مشارکت اجتماعی ←  خانواده گرایی    0.709    0.062    11.44    0.000    تایید
اعتماد اجتماعی ←  خانواده گرایی    0.587    0.052    11.29    0.000    تایید
انسجام اجتماعی ←  خانواده گرایی    0.472    0.05    9.46    0.000    تایید

مجذور ضریب همبستگی چندگانه(R^2) متغیر وابسته در مدل معادلات ساختاری
جدول 6-مجذور ضریب همبستگی چندگانه را نشان می دهد. که برای متغیر خانواده گرایی در مدل اصلی برابر  0.682 و در مدل فرعی برابر 0.679 می باشد. این بران معناست که 68.2% از تغییرات متغیر خانواده گرایی توسط متغیر سرمایه اجتماعی تبیین می شود و 61.9% از تغییرات در متغیر خانواده گرایی توسط متغیر حمایت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و انسجام بیان می گردد.
پاسخ به فرضیات پژوهش
فرضیه شماره یک: به نظر می رسد ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی(حمایت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی) بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد. 
بر طبق نتـایج به دست آمده از ضریب مسـیر 0.8 و آماره t  16.32 که در نمودار 1-4 و 2-4 مشـخص شده است در سطح اطمینان 95 درصد سرمایه اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد زیرا مقدار آماره t خارج از بازه (1.96 ، 1.96-) است. با توجه به ضریب مسیر می‌توان گفت که سرمایه اجتماعی بر خانواده گرایی اثر مثبت و معنادار دارد، زیرا ضریب مسیر به دست آمده برای این متغیرها مثبت می‌باشد. 
فرضیه فرعی اول: به نظر می رسد حمایت اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد.
بر طبق نتـایج به دست آمده از ضریب مسـیر 0.74 و آماره t  13.16 که در نمودار 1-4 و 2-4 مشـخص شده است در سطح اطمینان 95 درصد حمایت اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد زیرا مقدار آماره t خارج از بازه (1.96 ، 1.96-) است. با توجه به ضریب مسیر می‌توان گفت که حمایت اجتماعی بر خانواده گرایی اثر مثبت و معنادار دارد، زیرا ضریب مسیر به دست آمده برای این متغیرها مثبت می‌باشد. 
فرضیه فرعی دوم: به نظر می رسد اعتماد اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد.
بر طبق نتـایج به دست آمده از ضریب مسـیر 0.62 و آماره t  11.29 که در نمودار 1-4 و 2-4 مشـخص شده است در سطح اطمینان 95 درصد اعتماد اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد زیرا مقدار آماره t خارج از بازه (1.96 ، 1.96-) است. با توجه به ضریب مسیر می‌توان گفت که اعتماد اجتماعی بر خانواده گرایی اثر مثبت و معنادار دارد، زیرا ضریب مسیر به دست آمده برای این متغیرها مثبت می‌باشد. 
فرضیه فرعی سوم: به نظر می رسد مشارکت اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد.
  بر طبق نتـایج به دست آمده از ضریب مسـیر 0.66 و آماره t  11.44 که در نمودار 1-4 و 2-4 مشـخص شده است در سطح اطمینان 95 درصد مشارکت اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد زیرا مقدار آماره t خارج از بازه (1.96 ، 1.96-) است. با توجه به ضریب مسیر می‌توان گفت که مشارکت اجتماعی بر خانواده گرایی اثر مثبت و معنادار دارد، زیرا ضریب مسیر به دست آمده برای این متغیرها مثبت می‌باشد. 
فرضیه فرعی چهارم: به نظر می رسد انسجام اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد.
  بر طبق نتـایج به دست آمده از ضریب مسـیر 0.55 و آماره t  9.46 که در نمودار 1-4 و 2-4 مشـخص شده است در سطح اطمینان 95 درصد انسجام اجتماعی بر خانواده گرایی جوانان شهر تهران تاثیر دارد زیرا مقدار آماره t خارج از بازه (1.96 ، 1.96-) است. با توجه به ضریب مسیر می‌توان گفت که انسجام اجتماعی بر خانواده گرایی اثر مثبت و معنادار دارد، زیرا ضریب مسیر به دست آمده برای این متغیرها مثبت می‌باشد. 
بحث و نتیجه گیری
نتیجه¬ای که از تحقیق گرفته شد، از مهمترین ارزشها در حوزه خانواده که به موضوع روابط بین اعضای خانواده، احساس تعلق و حمایت عاطفی از اعضای خانواده می پردازد و بر نگرشهای وفاداری، اعتماد و همکاری در بین اعضای خانواده تاکید دارد، خانواده¬گرایی است.  خانواده گرایی که از مهمترین ارزشهای وابسته به هر فرهنگی است، به نگرش های وفاداری، اعتماد و همکاری در بین اعضای خانواده تاکید می¬کند. خانواده¬گرایی میتواند عاملی در ارتباط با احساس امنیت و همچنین اعتماد و کسب هویت خانوادگی فرد محسوب گردد که سلامت روانی افراد را بهبود می بخشد.
در این قسمت به بررسی نتایج حاصل از این پژوهش و پژوهش های پیشین پرداخته می شود .. نتایج پژوهش کاکاوند(1388)، نشان داد که تاثیر سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی والدین به همراه کنش ارتباطی درون خانواده بر سرمایه اجتماعی جوانان تاثیرگذار است و سرمایه به ویژه سرمایه اجتماعی در ارتباط با کنش ارتباطی درون خانواده ها نقش مهمی دارد.   شیانی و همکاران(1388) تحقیقی با عنوان سرمایه اجتماعی جوانان در ایران انجام داده-اند. نتایج این تحقیقات با یکدیگر همسو است. نتایج تحقیق فقهی و زنجانی(1390) بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی با امنیت خانواده تحقیقی انجام دادند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که تمامی ابعاد سرمایه اجتماعی باسلامت اجتماعی رابطه معناداری دارند. شباهت هر دو تحقیق در آن است که سرمایه اجتماعی و ابعاد آن با موضوع خانواده سنجیده شده است و سرمایه اجتماعی با موضوع خانواده در رابطه است و بر آن تاثیر می¬گذارد. کاشانی (1396) نقش خانواده و روابط خویشی بر سلامت اجتماعی جوانان را انجام داده است. از شباهت های هر دو تحقیق می¬توان گفت که داشتن روابط گرم و صمیمی در میان اعضای خانواده سبب ارتقاء همبستگی، مشارکت، پذیرش، شکوفایی و انطباق اجتماعی جوانان می شود که همگی اینها جزو سرمایه اجتماعی محسوب می شوند. در این نتیجه گیری هر دو تحقیق همسو هستند.
در جمع¬بندی پایانی می¬توان گفت جوانان شهر تهران همچنان خانواده را به عنوان یک امر جدی اجتماعی تلقی نموده که برای حفظ و بقای آن باید تلاش نمود. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می‌دهد که سرمایه اجتماعی جوانان در خانواده پائین‌ رو به متوسط است. در ابعاد و مؤلفه‌ها هم در مشارکت؛ انسجام و اعتماد اجتماعی ضعیف‌تر و اما در حمایت اجتماعی قوی‌تر است. با توجه به وضعیت سرمایه اجتماعی جوانان در خانواده و پویا بودن آن به ویژه در تفاوت‌هایی که میان ابعاد مختلف وجود داشته، می‌توان در جهت تقویت پیامدهای مثبت آن گام برداشت، از یک‌ سو جهت‌گیری‌های سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها را معطوف به ابعاد ضعیف‌تر نمود و از سویی دیگر پیوند میان عناصر سنتی – حمایت اجتماعی – و  خانواده گرایی در ابعاد ساختاری، نگرشی و رفتاری ایجاد کرد. این مهم با تلاش‌هایی در راستای تقویت پنداشت‌ها و نگرش‌های مثبت نسبت به وضعیت موجود و آینده جامعه و ایجاد فرصت‌ها و بسترهای جدید با بسط جامعه مدنی در قالب برنامه‌های جامع میسر خواهد شد. در مجموع به منظور تقویت سرمایه اجتماعی جوانان، سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ضروری بنظر می‌رسد. در پژوهش حاضر با ملاک قرار دادن نظریه بوردیو با تاکید بر چهار ابعاد سرمایه اجتماعی و نظریه خانواده گرایی با تاکید بر سه بعد ساختاری، نگرشی و رفتاری قصد بر این بود تا تاثیر سرمایه اجتماعی جوانان شهر تهران را بر خانواده گرایی آنها بررسی گردد. خانواده گرایی نگرشی به عنوان یک ارزش فرهنگی تعریف شد که شامل یک هویت فردی و دلبستگی قوی به خانواده های هسته ای و گسترده فرد و داشتن احساس های قوی وفاداری، تقابل و همبستگی در بین اعضای خانواده بود. نتیجه ای که از نظر بوردیوگرفته شد، افراد یا گروه‌ها دائماً برای بهبود جایگاه خود در فضای اجتماعی در تلاش‌اند تا به طرق مختلف یک نوع از سرمایه را به نوع دیگر تبدیل کنند. به این ترتیب کنشگران می‌توانند با استفاده از سرمایه اجتماعی به سرمایه اقتصادی یا فرهنگی دست یابند و به همین نحو برای دست‌یابی به سرمایه اجتماعی نیز باید سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه‌ای در منابع اقتصادی و فرهنگی انجام دهند. نتایج این پژوهش نیز همین اصل را ثابت کرد که سرمایه اجتماعی بر خانواده گرایی اثر گذار است. در جمع¬بندی پایانی می¬توان گفت جوانان شهر تهران همچنان خانواده را به عنوان یک امر جدی اجتماعی تلقی نموده که برای حفظ و بقای آن باید تلاش نمود. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می‌دهد که سرمایه اجتماعی جوانان در خانواده، پائین‌ رو به متوسط است. در ابعاد و مؤلفه‌های مشارکت؛ انسجام و اعتماد اجتماعی ضعیف‌تر و اما در حمایت اجتماعی قوی‌تر است. با توجه به وضعیت سرمایه اجتماعی جوانان در خانواده و پویا بودن آن به ویژه در تفاوت‌هایی که میان ابعاد مختلف وجود داشته، می‌توان در جهت تقویت پیامدهای مثبت آن گام برداشت، از یک‌ سو جهت‌گیری‌های سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها را معطوف به ابعاد ضعیف‌تر نمود و از سویی دیگر پیوند میان عناصر سنتی، حمایت اجتماعی و خانواده گرایی در ابعاد ساختاری، نگرشی و رفتاری ایجاد کرد. این مهم با تلاش‌هایی در راستای تقویت پنداشت‌ها و نگرش‌های مثبت نسبت به وضعیت موجود و آینده جامعه و ایجاد فرصت‌ها و بسترهای جدید با بسط جامعه مدنی در قالب برنامه‌های جامع میسر خواهد شد. در مجموع به منظور تقویت سرمایه اجتماعی جوانان، سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ضروری به نظر می‌رسد.

منابع و مآخذ
اعتمادی فرد، سید مهدی.(1392). بررسی جامعه شناسانه اعتماد سیاسی –اجتماعی دانشجویان در ایران(با تأکید بر تحلیل ثانویه چند پیمایش ملی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره ششم، شماره 3: 54-27.
اعزازی، شهلا.(1387). جامعه شناسی خانواده با تاکید بر نقش ساختار وکارکرد خانواده در دوران معاصر، چاپ هفتم، تهران: روشنگران.
امامی، پریرخ؛ هاشیمیان فر، سید علی؛ حقیقتیان، منصور. (1396). بررسی رابطه سرمایه فرهنگی و خانواده گرایی در بین ساکنان شهر اصفهان، فصلنامه علمی پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال یازدهم، شماره دوم: 184-165.
تنهایی، حسین ابوالحسن؛ حضرتی صومعه، زهرا. (1388). بررسی نظری پژوهش های سرمایه اجتماعی در جامعه ایران،فصلنامه علم رفتاری پاییز 1388 , دوره  1 , شماره  1 : 52-29.
توسلی، غلامعباس. (1380). نظریه‌های جامعه شناسی، تهران: سمت.
رجبی، غلامرضا؛ عباس پور، ذبیح الله. (1392). بررسی پایایی و روایی نسخه فارسی مقیاس خانواده گرایی. فصلنامه اندازه گیری تربیتی، شماره 14، سال چهارم، زمستان 1392: 41 – 26.
سفیری، خدیجه؛ شایسته، سولماز. (1394). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده با سلامت اجتماعی جوانان، فصلنامه مطالعات اجتماعی، شماره 11: 56-42.
شارع پور، محمود. (1383). ابعاد و کارکردهای سرمایه اجتماعی و پیامدهای حاصل از فرسایش آن، انجمن جامعه شناسی ایران.
شیانی، ملیحه؛ موسوی، میر طاهر؛ مدنی قهفرخی، سعید. (1388). سرمایه اجتماعی جوانان در ایران، مجله جامعه شناسی ایران، مقاله 3، دوره 10، شماره 3: 84-57.
فقهی فرهمند، ناصر؛ زنجانی، سعید. (1390). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی با امنیت خانواده، مجله مطالعات جامعه شناسی، شماره 10 : 112-99.
فوکویاما،فرانسیس(1385)،پایان نظم(بررسی سرمایه اجتماعی و حفظ آن)،ترجمه غلام عباس توسلی،تهران:حکایت قلم نوین
کاشانی، طاهره. (1396). نقش خانواده و روابط خویشی بر سلامت اجتماعی جوانان، پژوهش های معنوی.
کاکاوند، اکرم. (1388). بررسی عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی جوانان با تاکید بر نقش خانواده،  فصلنامه علمی و پژوهشی جامعه شناسی تاریخی ، دوره  1 - شماره  2 : 113-89.
کلمن، جیمز. (1377). بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
نوابخش، مهرداد؛ فدوی، جمیله. (1387). بررسی ابعاد سرمایة اجتماعی و نقش آن در توسعة شهری، پژوهشنامة علوم اجتماعی، شمارة 3: 47-25.
Armstrong, D. (2002), “Pathways into and out of crime: Risk resilience and diversity, Economic and Social Research Council. www. Shef. Ac. Uk/Pathways-into –and out-Crime.
Byron, W. & Ete. (2005). "Family violence across the life span", California: Terry Hendrix.p:25.
Bourdiea,P.(1986),"The Forms of Capital,in J.G.Richardson (ed),Hand book of Theory and Research for the Sociology of Education,New York,London,Green wood press.
Burke, Moire, Marlow, Cameron, and Lento, Thomas. )2010(. Social Network Activity and Social Well- Being. Springer, 101: 44-89.
Catan, L. (2002), “Youth, citizenship, Social Chang”, Economic and Social Research Council, www.TSA.Uk.com/YCSC/Index. html.
Collins, R.; & S. Coltrane; (2014). Work-Family Conflict - Mother's Family and Enrichment: Relationship to Parenting Quality and Couple Relationship, Sociology of marriage and the family; Nelson-Hill.
Lalit Sharma.(2014). Impact of family capital & social capital on youth entrepreneurship – a study of Uttarakhand state, India, Sharma Journal of Global Entrepreneurship Research:2-18.
Losada, A., Knight, B. G., Márquez-González, M., Montorio, I., Etxeberría, I., & Peñacoba, C. (2008). Confirmatory factor analysis of the familism scale in a sample of dementia caregivers. Aging and Mental Health, 12(4), 504-508.
Norris, P(2003) A Transutlautic divide? Socisl Capital  in United State and Europe  with J.paris Keynote at the Europen Social Survey Launch Conference Brussels,November 25-26.
Norris, P(2003) Making Democracies work : Social and civic Engagement in 47 Societies Est/Eureresco Conference on Social Capital.Exter university Septenber 15-20.
Osburn,I(2003)Social Capital:A rural Perspective , yoyth studies Australia.
Rathi, P. T., & Barath, E. M. (2012) Work-Family Conflict and Job Satisfaction and Family: The Intermediate Effect of Social Support among Police Personnel. Psychological Bulletin, 116387-411.
Selvarajan, T.T. Cloninger, P.A. & Singh, B. (2013) "Social Support and Work– Family Conflict: A Test of an Indirect Effects Model", Journal of Vocational Behavior, 83: 486-499.
Stone, W. & Hughes, J. (2002b) “ Measuring Social Capital: Towards a standardized approach”, Australian Institute of family studies, paper presented at the AESI Conference, Wollongong, Australia [online] www. aes.asn.au.
Schwartz, C, &, Shthj, RMB. (2007) the application of family-orientation among ethnic groups. Child Abuse & Neglect. 28(1): 167-80.
Taezan, E. J. (2011). The Role of Gender and its Influence on Women's Perspective in Karaj, Pakistan. Neuroscience and Behavioral Reviews, 30376-389.