پارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1397
پدیدآور: سید محمد رضا موسوی منش 
استاد راهنما: صادق شریفی
استاد مشاور: رضا فنازاد
دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت

چکیده

منابع ملی یکی از ثروت های گرانبهای هر سرزمین است و حفظ و حراست از آنها در سایه مدیریت صحیح و برنامه ریزی اصولی و مشارکتهای مردمی امکان پذیر است. این ثروت ها و نعمت های خدادادی منابع پر برکتی هستند که سالیان مدیدی موجبات تأمین زندگی بخش عمده ای از ساکنان کره زمین را فراهم نموده اند و از بدو خلقت بشر تاکنون برای تأمین رفاه و آسایش انسان و برطرف ساختن نیازمندیهای او مورد استفاده قرار گرفته است در ایران نیز این منابع امکان استفاده های متنوع و متناسب را برای بهره برداران فراهم کرده لیکن در چند دهه اخیر افزایش جمعیت و افزایش سطح زندگی، استفاده بی رویه و البته خارج از توان اکوسیستم ها، موجبات تخریب منابع ملی و در معرض خطر قرار گرفتن حیات آن را فراهم نموده و به همین لحاظ، و با توجه به موقعیت جغرافیایی و سیاسی ایران ضروری بوده که حاکمیت به عنوان نماینده اقشار ملت، اقدامات موثری در حفظ و حراست و نهایتاً حاکمیت بر منابع طبیعی مبذول دارد و همین امر زمینه را برای تصویب قوانین متعددی در بحث حاکمیت ملی بر منابع طبیعی فراهم نمود. برای اولین بار در سال 1341 قانون ملی شدن جنگل ها به تصویب رسید و پس از آن قوانین دیگری مصوب و حاکمیت دولت بر منابع خدادادی از طرق مختلف از جمله تشخیص اراضی موات، ملی کردن گونه های گیاهی و غیر گیاهی، تملک اراضی و مصادره و ضبط اموال استقرار یافته و به تدریج مالکیت خصوصی بر منابع طبیعی تحدید و یا سلب گردید. در پژوهش حاضر با روش توصیفی، تحلیلی و با استفاده از قوانین مصوب سعی شده است به مبانی فقهی حقوقی مالکیت دولت بر منابع ملی و قلمرو، حدود و طرق اعمال حاکمیت دولت پرداخته و به سوالات و ابهامات موجود در این خصوص پاسخ مناسبی داده شود.