آرامستان دولاب، که به قبرستان ارامنه نیز معروف است، نه تنها محلی برای آرامش ابدی بسیاری از ارامنه تهران است، بلکه یادآور تاریخ غنی و پرفراز و نشیب این جامعه در پایتخت ایران نیز می‌باشد. قدمت این آرامستان به بیش از 130 سال پیش می‌رسد و به عنوان قدیمی‌ترین قبرستان ارامنه در تهران شناخته می‌شود.

در دوران حکومت کریم خان زند، گروهی از سنگ‌تراشان ماهر ارمنی از جلفای اصفهان به دستور حاکم وقت به دولاب نقل مکان می‌کنند. این مهاجرت سرآغاز حضور ارامنه در این منطقه و ایجاد سکونتگاه دائمی آنها در دولاب بود.

حضور ارامنه در دولاب نه تنها هویت فرهنگی و مذهبی جدیدی به این منطقه بخشید، بلکه نمادهایی از آداب و رسوم و سنن آنها را نیز به ارمغان آورد. یکی از این سنت‌ها، برگزاری "جشن سیزدهم" بود که هر ساله در قبرستان دولاب برگزار می‌شد. در این روز، ارامنه از سراسر تهران و محله‌های اطراف گرد هم می‌آمدند و با برگزاری مراسم یادبود و دعا، یاد و خاطره عزیزان درگذشته خود را گرامی می‌داشتند.
 

آرامستان دولاب در طول سالیان شاهد دفن بسیاری از مشاهیر و نخبگان ارمنی بوده است. آرامگاه "لویی آندره ارنست کلوکه"، پزشک مشهور دربار محمدشاه قاجار، نقطه عطفی در تاریخ این قبرستان محسوب می‌شود. دفن او در این محل، عاملی برای توسعه و گسترش آرامستان و تبدیل شدن آن به مکانی برای خاکسپاری افراد سرشناس ارمنی شد.

امروزه، آرامستان دولاب نه تنها به عنوان گورستانی تاریخی و مذهبی، بلکه به عنوان نمادی از هویت و فرهنگ ارمنی در تهران شناخته می‌شود. این آرامستان یادآور خاطرات، آداب و رسوم و همچنین نقش مهمی است که ارامنه در تاریخ پایتخت ایران ایفا کرده‌اند.

علاوه بر ارزش‌های تاریخی و فرهنگی، آرامستان دولاب از نظر معماری نیز حائز اهمیت است. سنگ قبرها و محوطه آرامستان نمونه‌هایی از هنر و معماری ارمنی را به نمایش می‌گذارند که نشان‌دهنده ذوق و خلاقیت این جامعه در طول نسل‌ها است.

با وجود اینکه دیگر مراسم "جشن سیزدهم" در آرامستان دولاب برگزار نمی‌شود، اما این مکان همچنان به عنوان محلی برای گردهمایی ارامنه و یادبود عزیزان از دست رفته آنها مورد احترام و تکریم است. آرامستان دولاب یادآور پیوند ناگسستنی بین تاریخ، فرهنگ و هویت ارامنه در ایران است و به عنوان گنجینه‌ای ارزشمند باید حفظ و نگهداری شود.