روزنامه شرق، سه شنبه ۱۸ آذر ۱۳۸۲ - ۱۵ شوال ۱۴۲۴ - ۹ دسامبر ۲۰۰۳

حسن بنانج: اصلی ترین حزب طرفدار ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه توانست در چهارمین انتخابات پارلمانی این کشور پس از فروپاشی شوروی در روز یکشنبه صاحب بیشترین درصد آرا شود.
این نتیجه موجب افزایش قدرت پوتین در روسیه به احتمال زیاد تضمین کننده تلاش های آتی وی برای کسب مجدد زمام امور در روسیه برای یک دوره دیگر (دور دوم) است. رئیس جمهور روسیه با اتکا به اکثریت یافتن طرفداران خود در مجلس دوما (یا مجلس عوام) روسیه قادر خواهد بود تا وعده هایش را پیرامون اصلاحات اقتصادی بازارمحور و تغییر درنظام دیوانسالارانه این کشور که بزرگ ترین مانع بر سر راه اجرای اصلاحات مذکور محسوب می شوند، به اجرا در آورد.
همچنین انتخابات روز یکشنبه احتمالاً چشم انداز تغییر قانون اساسی را برای باقی ماندن پوتین در کرملین طی دوره سوم ریاست جمهوری روشن تر خواهد کرد.
این در حالی است که منتقدان کرملین و رهبران احزاب مخالف هشدار دادند که افزایش قدرت بیش از حد پوتین موجب اقتدارگرایی وی در راس قدرت کشوری خواهد شد که پس از ۷ دهه از آغاز حاکمیت شوروی همچنان در این روش حکومتی گام بر می دارد.
«الکساندر وستیناکف»، رئیس کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه روز گذشته اعلام کرد که براساس آخرین نتایج شمارش بیش از ۹۰ درصد آرای ماخوذه در انتخابات پارلمانی روسیه، حزب «روسیه متحد» با کسب حدود ۸/۳۶ درصد آرا بیشترین کرسی های دوما را به خود اختصاص داد.
وی همچنین تاکید کرد که احزاب کمونیست، لیبرال دموکرات و گروه حزب میهنی با کسب آرای مورد نیاز به دوما راه یافتند. نظرسنجی ها و پیش بینی ها نیز بیانگر این بود که احزاب روسیه متحد، کمونیست و لیبرال دموکرات به ترتیب بیشترین کرسی های دوما را به خود اختصاص خواهند داد.
به گفته کارشناسان تقریباً قطعی به نظر می رسد که حزب روسیه متحد در انتخابات دومای روسیه به پیروزی چشمگیری دست خواهد یافت. به گفته ناظران خارجی در روسیه و احزاب مخالف رئیس جمهوری، گرایش رسانه ها به حزب روسیه متحد بر مبارزات انتخاباتی در این دوره سایه افکنده بود.
قبل از این هرگز سابقه نداشته است که یک حزب بتواند به تنهایی و با فاصله ای زیاد از دیگر احزاب درصدر رقابت های انتخاباتی روسیه قرار گیرد. در روزهای واپسین پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی در روسیه، در حالی که پوسترهای تبلیغاتی حزب روسیه متحد تمام خیابان ها را پوشانده بود، به حزب قدرت شهرت یافت. بخش عمده ای از وزرای دولت روسیه و لوژوکوف، شهردار مسکو، از جمله طرفداران این حزب به شمار می روند.با وجودی که قوانین انتخاباتی روسیه شخصیت های شناخته شده را از استفاده از موقعیت خود برای تشویق رای دهندگان به رای دادن به حزبی خاص منع می کند، رئیس جمهور روسیه توانست طرفداری ضمنی خود را از حزب مورد علاقه اش _ حزب روسیه متحد آشکار کند.
وی به طور علنی در کنگره ماه سپتامبر حمایت خود را از این حزب ابراز کرد. به دنبال شکایاتی که در این زمینه به کمیسیون مرکزی انتخابات ارائه شد، تحقیقات نشان داد که پوتین هواداری از این حزب را به عنوان یک فرد عادی و نه رئیس جمهور ابراز کرده است. با این حال یکی از شعارهای حزب روسیه متحد در واقع به طرفداری ضمنی پوتین از این حزب اشاره داشت: «مانند به رئیس جمهور رأی دهید، به حزب روسیه متحد رای دهید.»
براساس نتایج انتخابات روز یکشنبه به حزب کمونیست اصلی ترین رقیب حزب روسیه متحد با کسب ۷/۱۲ درصد آرا دومین مکان را پس از این حزب در دوما به خود اختصاص داده است این در حالی است که آرای حزب ملی گرای لیبرال دموکرات به رهبری «ولادیمیر ژیرینفسکی»، این پیش بینی را در روز گذشته به چالش گرفته بود، این حزب نیز توانست ۸/۱۱ درصد آرا را به خود اختصاص دهد.
جبهه «سرزمین مادری» به رهبری «دیمیتری دوگزین» به عنوان وزیر امور خارجه آتی و احتمالاً نامزد دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری نیز در مکان بعدی بعد از احزاب فوق الذکر قرار گرفته است.
براساس قوانین روسیه احزاب برای دستیابی به کرسی های این پارلمان باید حداقل پنج درصد آرا را کسب کنند، این در حالی است که دو حزب لیبرال اصلی روسیه یعنی «یابلوکف» به رهبری «گریگوری یاولینسکی» و «اتحاد راست گرایان» تا آخرین ساعات خبری روز گذشته نتوانسته بودند به این حداقل رای دست بیابند.
اروپا انتخابات روسیه را محکوم کرد
مقامات ارشد سیاسی و حقوق بشر اروپا روز گذشته انتخابات پارلمانی روسیه را محکوم کردند. این مقامات تاکید کردند که این انتخابات بی توجه به الزامات قانونی بین المللی برگزار شد و بیانگر عقب نشینی روسیه از اصلاحات دموکراتیک است.
«بوروس جورج»، رئیس مجمع پارلمان سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) در یک کنفرانس خبری گفت که انتخابات یکشنبه روسیه از دستیابی به استانداردهای بین المللی محروم ماند. OSCE یک تیم متشکل از ۴۰۰ ناظر را برای نظارت بر انتخابات روسیه به این کشور اعزام کرد.
جورج تأکید کرد که بهره گیری افراط آمیز حزب روسیه متحد از ابزارها و رسانه  دولتی موجب شد که سایر احزاب شرکت کننده در چهارمین دور انتخابات دومای روسیه، از رقابت با این حزب در یک فضای عادلانه محروم بشوند. وی گفت: «مبارزات انتخاباتی اثرات مثبتی را در پی نداشت، پوتین و حزب متبوعش حضوری مقتدرانه در تلویزیون دولتی روسیه داشتند، این در حالی بود که سایر احزاب از این امتیاز محروم بودند.»
حزب روسیه متحد پیروزی خود را اعلام کرد
ستاد انتخاباتی حزب روسیه متحد نسبت به اشغال بیش از نیمی از کرسی های دوما و تصویب هر طرح و لایحه مورد دلخواه خود ابراز اطمینان کرد.
یک سخنگوی این ستاد در گفت وگو با خبرنگاران گفت، حزب روسیه متحد با توجه به، بدست آوردن بالاترین درصد آرا و همچنین برخورداری از حمایت نمایندگان منفرد بیش از ۲۲۵ صندلی دوما را در اختیار خواهد داشت. برای تصویب هر طرح و لایحه در دوما به رای ۲۲۶ نفر از ۴۵۰ نماینده نیاز است.
سخنگوی مذکور افزود: «در این که بوریس گریزلف»، رهبر حزب و وزیر کشور کنونی ریاست دوما را بر عهده خواهد گرفت هیچگونه شک و تردیدی وجود ندارد. این سخنگو همچنین از امکان تغییر در کمیسیون های مختلف دوما و جناح های آن با توجه به ناکام بودن راست گرایان از ورود به مجلس سخن گفت.
دموکراسی هدایت شده
به هر حال نتایج انتخابات پارلمانی روسیه بیانگر این امر است که در ۴ سال آینده هیچ حزب و جناح مخالف قوی در برابر دولت این کشور وجود نخواهد داشت. حزب روسیه واحد با پیروزی چشمگیر و بی سابقه خود در این انتخابات احتمالاً بسیاری از نمایندگان مستقل و سایر احزاب مرکز گرا را نیز در مجلس دومای آینده با خود همراه خواهد کرد و صاحب یک اکثریت قاطع خواهد شد.
کمونیست ها و ملی گرایان نیز که در مکان های بعد از نظر کسب آرا قرار دارند به احتمال قوی نقش احزاب وفادار را بازی خواهند کرد.
هم اکنون به نظر می رسد که با توجه به نتایج این انتخابات طرح پوتین برای اجرای یک دموکراسی هدایت شده در روسیه تکمیل شده است. دولت پوتین طی چند سال اخیر از یک سو به تضعیف حزب کمونیست کمک کرده و در همین حال برای ایجاد حزب میهن که از نقطه صفر آغاز شده بود، مساعدت های لازم را به عمل آورد.
دولت همچنین احزاب دیگر را در وضعیتی قرار داد که برای برخوردار شدن از شانس پیروزی خود را مدیون کرملین احساس کنند.
کلیه احزاب شرکت کننده در انتخابات باید برای دریافت کمک مالی از سرمایه داران و همچنین زمان مناظره از تلویزیون تایید کرملین را دریافت می کردند.
در واقع مهم ترین نتیجه این انتخابات را باید تضعیف موقعیت احزاب سیاسی در روسیه و نقش مستقل دوما دانست.