روزنامه همشهری، چهارشنبه 24 مرداد ,1375 14 آگوست ,1996 سال چهارم , شماره 1042

واحد رسانه های خارجی: گروهی از اخترشناسان انگلیسی سرگرم بهره برداری از تلسکوپی هستند که می گویند تصویرهایی از ستارگان را با جزئیات بیشتر از تلسکوپ فضایی هابل امریکا ارائه می دهد. به گزارش تلویزیون بی. بی. سی ,هزینه این تلسکوپ بسیار کمتراز هزینه تلسکوپ هابل خواهدبود.
هزینه این تلسکوپ که نامش به اختصار( COAST ) یاساحل گذاشته شده است, فقط یک میلیون دلار است, در حالی که هزینه تلسکوپ هابل یک میلیارد دلار بود. هم اکنون این تلسکوپ اولین تصویر ستاره ای به نام کپلا(Kepela ) را که 40 سال نوری با ما فاصله دارد, گرفته است . تلسکوپ ساحل قرار است تصویرهای زیادی از کرات آسمانی دوردست و حتی سیاهچاله ها بگیرد. کیهان پرستاره طی میلیاردهاسال شکل گرفته است. توانایی ما برای مشاهده رخدادهای آن در سالهای اخیر به شدت افزایش یافته است. برای مثال, تلسکوپ فضایی هابل تصویرهای فوق العاده ای ارائه داده است. تلسکوپ هابل این توانایی را دارد که اشیایی با نور بسیار ضعیف را در فاصله میلیاردها سال نوری تشخیص دهد.
در حال حاضر, در زمین های اطراف شهر و دانشگاه کمبریج تلسکوپ جدید تصاویری با همان کیفیت و خوبی نشان می دهد, اما این بار اجسام درخشان نزدیکتر به زمین رصد می شود. این تلسکوپ زاییده فکرپروفسورجان بالدوین است , واز 3 تلسکوپ نوری سنتی که چند متر با هم فاصله دارند تشکیل می شود. هنگامی که این تلسکوپها ستاره معینی را رصد می کنند هر کدام آن را از زاویه ای که اندکی با دیگری تفاوت دارد می بیند.
همانطور که زمین به دور محورخود می چرخد این زاویه به طور مرتب و دایم تغییر می کند. وقتی تصاویر بسیاری که به طور جزیی با هم متفاوت هستند به کامپیوتر داده می شود, نتیجه آن دیدن جزئیات حیرت انگیز شیئی است که رصد شده است. در اینجا شما را با الگویی که در آزمایشگاهی در دانشگاه کمبریج مطالعه شده است آشنا می کنیم. اگر دو شعاع بسیار باریک نور را که چند میلی متر از هم جدا هستند از فاصله ای نگاه کنیم آنها را یکی می بینیم اینها مشابه یک جفت ستاره هستند.
اگر با یک تلسکوپ به آنهانگاه کنیم آنها را یکی می بینیم یعنی یک ستاره دیده می شود. اما اگر با دو تلسکوپ به آنها نگاه کنیم تصویر دیگری ظاهر می شود. سه تلسکوپ حتی تصویری پیچیده تر عرضه می کنند. اگرگردش زمین به دور خود را هم شبیه سازی کنیم و به آن سرعت بدهیم , تصویر واقعی, یعنی دو نقطه نورانی, را می توانیم ببینیم. در اتاق کنترل تلسکوپ جدید در آغاز سال میلادی جاری, نورستاره کپلا که 40 سال نوری اززمین فاصله دارد, در این دستگاه تمرکز داده شد. میزان کردن بسیار دقیق دستگاه ضروری است.
تاکنون ستاره دوقلوی کپلامانند یک ستاره به نظر می آمد. اما با این دستگاه دانشمندان توانستند ببینند که کپلا ازدو ستاره که به دور یکدیگرمی چرخند تشکیل شده است. این موفقیت بزرگی بود ودانشمندان پس از سالها مرارت توانسته بودند تصویر واقعی ستاره کپلا را روی تلسکوپهای زمینی ببینند. دو هفته بعد تصویر دومی نشان داد همانطور که انتظار می رفت زوج ستارگان کپلا به دوریکدیگر می چرخند. تصویرفوق العاده ستاره کپلا فقط یک آغاز است. این تصویر با فاصله ده متری بین تلسکوپها ممکن شده بود.
نهایتا اخترشناسان می خواهندتلسکوپها را تا فاصله های صدمتری از یکدیگر قرار دهند ونتیجه را ببینند, که انتظارمی رود جزئیات دقیق و ظریفی به دست آید. یک کارشناس می گوید: این مانند استفاده از میکروسکوپ برای اولین باراست. شما نمی دانید چه چیز راخواهید دید. اما ما لکه های روی ستاره ها را بهتر از لکه های روی خورشید  می توانیم ببینیم. ماهمچنین می دانیم برخی ستارگان صفحاتی از ماده اطراف خود دارند که بالاخره سیاره هایی را تشکیل خواهند داد. ما واقعا می خواهیم عسکهایی از آنها بگیرم و ببینیم ماده چگونه توزیع شده است. وبالاخره می خواهیم حرکت ستارگان را ببینیم به خاطر اینکه سیارات حول آنها می چرخند. اینها برای ما جالب است. هر چه پیش می رویم بیشتر به نظر می رسد که میلیاردها سیاره در کیهان وجود دارند و احتمال زیاد هست که در برخی از آنهاحیات وجود داشته باشد. اینکه آیا هرگز دانشمندان با آن شکلهای حیات ارتباط برقرار خواهند کرد هنوز مبهم است.