یک راز کلی وجود دارد: رویا واقعا مربوط به خواب نیست، بلکه در مورد وقایع روزمره است. رویاها ما را برای کشمکش‌ها و فرصت‌هایی که پیش رو داریم، بیدار می‌کنند. آنها به ما می‌گویند آنچه را که نیاز داریم بدانیم و ما را برای عمل کردن آگاه می‌سازند.
در طول تاریخ مردان و زنان زیادی با رویاهایی که دیده‌اند مات و مبهوت شده‌اند و معنای آنها را عمیقا سنجیده‌اند. تحقیق پیش روی شما مشخص می‌کند که رویا یک عملکرد واقعی و عملی دارد و همچنین سبب جرقه زدن تصورات ما به شیوه‌های دور از انتظار می‌شود. بهترین آنها، نوعی است که رویا به طور خاصی مشخص باشد: قدرت رویاها برای هر کسی مشخص است.
مطالعات جدید حاکی از آن است که همه ما هر شب از 90 دقیقه تا 3 ساعت، در 4 یا 5 سیکل رویاهایی داریم- حتی آن افرادی که آنها را به خاطر نمی‌آورند. عکس‌های MRI و اسکن‌های PET نشانگر این مطلب هستند که قسمت‌هایی از مغز در فواصل مرتبی هدف قرار می‌گیرند و به ما تصور رویایی می‌دهند.
تا این اواخر، خیلی از دانشمندان عقیده‌ای را که رویاها معانی قوی در خود دارند، رد می‌کردند و به جای آن بر این باور بودند که رویاها به وسیله شلیک‌های تصادفی ساقه مغز در طی خواب REM (حرکت سریع چشم) شروع می‌شوند. اما شواهد حاکی از آن است که رویاها همچنین می‌توانند در طی فازهای دیگر خواب شروع شوند، آن زمان که مراکز احساس و بینایی بالاتر مغز فعال می‌شوند. این مورد مشخص می‌کند که رویاهای ما نتایج عجیب و غریب فرایندهای بیولوژیکی بدون معنا نیستند. بلکه، با قسمتی از مغز که به انگیزه، علایق و اهداف وابسته است، ایجاد می‌شوند.
رویاها حتی ممکن است که به خودی خود مربوط به بقا باشند. آنتی ریونسو، یک پروفسور روان‌شناس در فنلاند، چنین نظریه‌پردازی می‌کند که رویا برای تکامل انسان یک اصل است. عملکرد بیولوژیکی یک رویا به این صورت است که وقایع ناخوشایند را تحریک می‌کند و اجتناب و درک ترس را می‌آموزاند. رویاهایمان ما را برای کشمکش‌ها بیدار می‌سازند و به ما فرصت آموزش پاسخ‌های مؤثر را می‌دهند- شامل خارج شدن از راه. روان‌شناس فوق می‌گوید: یک دفعه من خواب یک تصادف را روی تپه‌ای دیدم. چندین هفته بعد در حال رانندگی بودم که متوجه شدم یک انحنا در جاده وجود دارد که با یک کامیون حمل بار مسدود شده است. من خواب خود را به یاد آوردم و سرعت خود را کم کردم و از تصادف با یک کامیون 18 چرخ جلوگیری کردم.
رویاها همچنین می‌توانند از خطرهایی که درون ما وجود دارند، خبر بدهند. آنها می‌توانند بگویند که درون بدن چه اتفاقی دارد رخ می‌دهد و برای سالم ماندن باید چه کرد. ماری، که یک پرستار است، می‌گوید: خواب دیدم که به درون بدنم سفر کرده‌ام و دیدم که بدنم مثل اتاق جوش است و خطر منفجر شدن آن وجود دارد. وی به محض بیدار شدن به پزشک خود مراجعه می‌کند و متوجه می‌شود که یک زخم در بدن او وجود دارد که نیاز به درمان دارد. افراد دیگر مواردی از خواب‌ها و رویاها را گزارش داده‌اند که آنها را از سرطان سینه تا بیماری قلبی آگاه ساخته‌اند. باور کنید یا نه، رویاها به عنوان هشدارها عمل می‌کنند و نقشی اساسی در یادگیری و حافظه ایفا می‌کنند. رویاها به ما امکان می‌دهند که با شرایط جدید کنار بیاییم یا آنها را تجربه کنیم و یا راه حل‌های بدیع پیدا کنیم.
به گفته ریچاردسی ویلکرسن، سرپرست جامعه بین‌المللی مطالعات رویاها، خواب‌ها این امکان را به ما می‌دهند تا قسمت‌های نامعمول زندگی را کشف کنیم و رفتارهای جدیدی را تمرین کنیم. یک منبع ارزشمند خلاقیت، توانایی ساخت ارتباطات دور از انتظار و جدید است. چیزی که ما زمان خواب دیدن انجام می‌دهیم. بر اساس گفته دکتر ارنست‌هارت من، یک پروفسور روانپزشک که مطالب مختلفی را در زمینه خواب و رویا نوشته است، در خواب‌ها، ارتباطات آسانتر، گسترده‌تر و آزادانه‌تر از بیداری شکل می‌گیرند. اما وی اضافه می‌کند که، ارتباطات تصادفی نیستند. آنها با علایق و دلواپسی‌های احساسی فرد هدایت می‌شوند. شاید شما در خواب و رویا هشیاری‌های جدیدی در مورد روابط شخصی خود به دست آورید یا دیده‌های جدید و هیجان انگیزی را توسعه بدهید. خیلی از هنرمندان این پدیده را تجربه کرده‌اند: پول مک کارتنی با اثر موفقیت‌آمیز یستردی که در ذهنش بود از خواب بیدار شد. فرانک گهری (معمار) گفته است که طرح‌های ساختمانی وی با رویاهای او تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
ذهن بیدار درون جعبه فکر می‌کند، اما ذهن خوابیده بیرون جعبه فکر می‌کند، طبق توضیحات دیوید کاهن، استاد دانشگاه‌هاروارد، شاید به همین علت است که خیلی از راه حل‌ها برای مشکلات در خواب به سراغ ما می‌آیند. روبین جانسون، مشاور سازمان‌های غیرانتفاعی در ایالت واشینگتون، باید یک سرمایه‌ای برای پارک شهر فراهم می‌کرد. در خواب دید که آنی الکی با اسب خود وارد پارک شد و جانسون را مجبور کرد یک کتاب داستان بچه‌گانه تهیه کند و به هر کدام از میهمان‌ها بدهد. او بعدا توصیه آنی الکی را دنبال کرد و موفقیت بزرگی کسب کرد.
دست کم، رویاها می‌توانند در کنار آمدن با موانع احساسی به ما کمک برسانند. مارلین کانتور در موسسه‌ای در ماساچوست طرح‌های تکراری را در خواب زنان میانسال کشف کرده است. یک خانم چند شب پشت سر هم خواب دید که به یک خانه درب و داغان می‌رود. و خانه اطراف او شروع به خراب شدن کرد و یک شب هم در خواب سقف فرو ریخت. در خوابی دیگر، او یک دختر زیبا را دید که از خانه بیرون می‌آید و به سمت یک ماشین سرعت بالا می‌دود. هنگامی که دختر در بغل او از دنیا رفت این خانم گریه می‌کرده است. در این رویاها، مشخص شد که اولین خواب این خانم ترس او را از پیر شدن نشان می‌دهد. و شاید گریه کردن برای مرگ آن دختر جوان، حاکی از غم و غصه از بین رفتن جوانی خود خانم باشد. بیشتر این خانم‌های میانسال هرگز در مورد آنچه که احساس می‌کردند با کسی صحبت نکرده بودند- نه با خانواده و نه حتی با روانپزشکان. صحبت کردن در مورد خواب‌هایشان باعث تسکین و آرامش آنها شد و از سکوت و انزوا رهایی یافتند. اگر خواب‌ها و رویاهایمان را تعریف کنیم یا آنها را منعکس کنیم در بیداری به قدرت آنها پی می‌بریم. در بحبوحه استرس و شلوغی زندگی روزمره، خواب‌ها به ما کمک می‌کنند که آنچه را که مهم‌تر است، کشف کنیم.

از رویاهایتان استفاده کنید
رویاها را ثبت کنید. به جای عجله کردن برای کار، هر روز صبح 15 دقیقه را به فکر کردن راجع به خواب‌های خود و ثبت آنها اختصاص بدهید. اگر نمی‌توانید یک خواب را به خاطر بیاورید، اولین افکار و احساسات خود را پس از بیدار شدن به صورت خلاصه بنویسید. این کار یک پیام به خود رویایی شما می‌فرستد: من آماده هستم تا گوش بدهم.
یک دوست پیدا کنید. کسی که باز خورد مناسب و مفیدی فراهم بیاورد. وقتی به خواب دوستی گوش می‌دهید، از او بپرسید زمان بیدار شدن چه احساسی داشته است (عصبانی؟ آرام؟ هیجان زده؟) و رویا ممکن است درباره چه چیزی مربوط به آینده بگوید. وقتی که تفسیری ارائه می‌کنید، بگویید: اگر من این خواب را دیده بودم.... به این طریق بدون از بین بردن قدرت آن شخص، نظری را ارائه می‌دهید.

عمل کنید
اگر خواب دیدید که دفتر و اداره شما مثل کشتی تایتانیک در حال غرق شدن است، سوابق خود را دوباره بررسی کنید. اگر در خواب خود را در یک خانه‌ایده ال دیدید و بعد از بیدار شدن ناامید شدید، سریع قدم‌های خود را برای رسیدن به موفقیت و نزدیکتر شدن به رویاهای خود بردارید و خواب خود را به واقعیت تبدیل کنید.

منبع: / روزنامه / اطلاعات ۱۳۸۷/۱۲/۱۲