اراک، مرکز استان مرکزی، با قدمتی کمتر از دویست سال، در دوران حکومت فتحعلی شاه قاجار بنا شد. این شهر که در ابتدا قلعه سلطان آباد نامیده می‌شد، سپس به سلطان آباد تغییر نام یافت و در نهایت در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی با عبور راه‌آهن سراسری از کنار آن، نام اراک را به خود گرفت.
اراک از بدو پیدایش تا کنون، همواره در حال دگرگونی و تحول بوده است. در زمان فتحعلی شاه، شورش‌های متعددی از سوی اهالی فراهان، گلپایگان و چهارلنگ علیه حکومت قاجار صورت گرفت. به دنبال این ناآرامی‌ها، قشون حکومتی قلعه زلف آباد، محل تجمع مخالفان دولت، را با خاک یکسان کرد.
از این رو، منطقه‌ای خوش آب و هوا با مرکزیت مناسب و دسترسی به امکانات ارتباطی، منابع آب و قنوات، برای احداث شهر جدید انتخاب شد. این نقطه که در انتهای منطقه فراهان قرار داشت و پیشتر دهی به نام دسکره یا دستجرد در آن وجود داشت، سلطان آباد نام گرفت و جمعیت هشت قلعه موجود در پیرامون آن به شهر جدید منتقل شدند. تا اوایل ۱۲۷۰ هجری قمری، سلطان آباد نقش نظامی داشت.
اولین نقطه عطف در تحولات سلطان آباد زمانی آغاز شد که در دوره حکومت میرزا حسن خان، شهر از حالت نظامی خارج شد و به تدریج کارکرد تجاری و صنعتی یافت. قالی‌بافی در این دوره رونق گرفت و زمینه توسعه صنعتی شهر نیز فراهم شد.
مصادف با شروع جنگ جهانی اول و فروپاشی حکومت قاجاریه، قوای روسیه شهرهای ساوه، سلطان آباد و مناطق اطراف را اشغال کردند. پس از خاتمه جنگ جهانی اول و تحولات سیاسی کشور، سلطان آباد نیز در معرض دگرگونی‌های این دوره قرار گرفت. این روند در دهه‌های بعدی نیز ادامه یافت، به طوری که امروزه شهر اراک به یکی از قطب‌های صنعتی ایران تبدیل شده است.
نکات قابل توجه:

اراک در ابتدا به عنوان یک قلعه نظامی برای سرکوب شورش‌ها بنا شد.
این شهر در دوره‌های مختلف، کارکردهای متفاوتی از جمله نظامی، تجاری و صنعتی داشته است.
جنگ جهانی اول و تحولات سیاسی ایران، نقشی اساسی در دگرگونی‌های اراک ایفا کرده‌اند.
اراک امروزه به عنوان یکی از قطب‌های صنعتی ایران شناخته می‌شود.
 

مکان‌های دیدنی:

مدرسه سپهدار: این مدرسه که در دوره قاجار ساخته شده، با معماری باشکوه و تزئینات کاشی‌کاری و گچ‌بری، یکی از زیباترین مدارس تاریخی ایران است.
پنجه علی: این اثر طبیعی که در نزدیکی روستای مشهد علی قرار دارد، شامل پنج حوضچه سنگی است که در دل کوه تراشیده شده‌اند و آب در آن‌ها جاری است.
یخچال نیمه ور: این یخچال که در دوره قاجار ساخته شده، برای ذخیره یخ در فصل زمستان استفاده می‌شده است.
ارگ کلاه فرنگی: این ارگ که در دوره صفوی ساخته شده، در حال حاضر به عنوان موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مقبره آقا نورالدین: این مقبره که متعلق به یکی از بزرگان عرفان و تصوف است، در نزد مردم محلی از احترام خاصی برخوردار است.
قلعه حاج وکیل: این قلعه که در دوره قاجار ساخته شده، در حال حاضر به عنوان موزه صنایع دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قز قلعه: این قلعه که در دوره ساسانیان ساخته شده، در حال حاضر به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قلعه و بقاع انجدان: این قلعه که در دوره صفوی ساخته شده، در حال حاضر به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شهر زیر زمینی دلف آباد: این شهر زیر زمینی که در دوره ساسانیان ساخته شده، شامل  اتاق‌ها، تونل‌ها و چاه‌های متعددی است.
حمام چهار فصل: این حمام که در دوره قاجار ساخته شده، با معماری و تزئینات زیبا، یکی از زیباترین حمام‌های تاریخی ایران است.
پل قوسی اراک: این پل که در دوره صفوی ساخته شده، بر روی رودخانه قره‌کهریز احداث شده است.
کاروان سرا: این کاروان سرا که در دوره صفوی ساخته شده، در حال حاضر به عنوان موزه فرش و صنایع دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آتشکده فردجان: این آتشکده که در دوره ساسانیان ساخته شده، یکی از مهم‌ترین آتشکده‌های ایران بوده است.

جاذبه‌های طبیعی:

سرآب پنجعلی: این سرآب که در نزدیکی روستای مشهد علی قرار دارد، با آب زلال و خنک،  منطقه‌ای ییلاقی و تفریحی است.
چشمه درمانی چیقلی: این چشمه که در نزدیکی روستای چیقلی قرار دارد،  برای درمان بیماری‌های پوستی و مفصلی مفید است.
غار سوله خونزا: این غار که در نزدیکی روستای سوله قرار دارد،  با قندیل‌های زیبا و  ستون‌های استالاگتیت و استالاگمیت،  یکی از غارهای دیدنی ایران است.
غار سفید خانی: این غار که در نزدیکی روستای سفید خانی قرار دارد،  با  دهانه‌ای بزرگ و  چشمه‌های متعدد،  یکی از غارهای دیدنی ایران است.
غار قلعه جوق: این غار که در نزدیکی روستای قلعه جوق است.

مراکز مذهبی

مسجد سپهداری
این مسجد در اراک، خیابان شهید بهشتی، خیابان مسجد سپهداری واقع شده است. این مسجد در سال ۱۲۹۸ هجری قمری توسط سپهدار اعظم، سردار محمد تقی خان، بنا شده است.

امامزاده محمد عابد
این امامزاده در اراک، خیابان مشهد، میدان امامزاده محمد عابد واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.

بقعه شاه غریب
این بقعه در اراک، خیابان امام خمینی، خیابان شهید رجایی واقع شده است. این بقعه مدفن یکی از نوادگان امام سجاد (ع) است.

امامزاده حواخاتون
این امامزاده در اراک، خیابان سلمان فارسی، خیابان امامزاده حواخاتون واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است.

امامزاده عبدالله
این امامزاده در اراک، خیابان دکتر حسابی، خیابان امامزاده عبدالله واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است.

امامزاده محسن
این امامزاده در اراک، خیابان کرهرود، خیابان امامزاده محسن واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.

امامزاده محمد
این امامزاده در اراک، جاده خمین، روستای مشهد میقان واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است.

بقعه پیر مراد
این بقعه در اراک، جاده ملایر، روستای دهنو واقع شده است. این بقعه مدفن یکی از بزرگان دین اسلام است.

امامزاده سلیمان
این امامزاده در اراک، جاده شازند، روستای قره کهریز واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.

امامزاده حسین
این امامزاده در اراک، جاده فراهان، روستای فرمهین واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام سجاد (ع) است.

امامزاده صالح
این امامزاده در اراک، جاده ساوه، روستای غرق آباد واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی بن جعفر (ع) است.

امامزاده ذلف آباد
این امامزاده در اراک، بخش نوبران، روستای ذلف آباد واقع شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.

مقبره آقا نورالدین
این مقبره در اراک، خیابان آیت الله طالقانی، خیابان امام خمینی واقع شده است. این مقبره مدفن آقا نورالدین، از عرفای مشهور قرن هشتم هجری است.

کلیسای ارامنه
این کلیسا در اراک، خیابان دکتر بهشتی، خیابان کلیسا واقع شده است. این کلیسا در سال ۱۲۶۴ هجری شمسی توسط ارامنه ساکن اراک بنا شده است.