این مقاله در تاریخ 11/3/1383 توسط نویسنده برای باشگاه اندیشه ارسال شده است.

آلن پو، نویسنده آمریکایی، در آغاز قرن 19 در جامعه‌ای به دنیا آمد که از نظر اجتمایی، فقر و بحران و از نظر فرهنگی، مکتب رمانتیک در آن بیداد می‌کرد. بد اقبالی آلن پو، از آنجا شروع شد که او در کودکی والدینش را از دست داد و یتیم شد. آنها بازیگر تئاتر سیاری بودند که از شهری به شهری می‌رفتند و شبها غالباً در قهوه‌خانه‌ها و مسافرخانه‌های ارزان قیمت بیتوته می‌کردند. بعدها آلن پو به علت فشارهای روحی، تریاکی و الکلی شد و حتی یکبار دست به خودکشی زد و سرانجام در سن 40 سالگی در فقر و تنگدستی درگذشت. در آن زمان جوّ ادبی و محیط فرهنگی هم ‌غرق شبه‌روشنفکران اشراف‌زاده و بورژوازی در حال رشد بودند که با تکیه بر اخلاق مزورانه مسیحیت پوریتانی هرگونه نوگرایی، برخورد انتقادی با ادب و فرهنگ را با تهمت، بایکوت، اخراج، فشار مالی و پرونده‌سازی جعلی پاسخ می‌دادند و از منتقد ادبی جدی فقط انتظار تحسین دلمشغولی‌های ادبی میانباره و بد اشراف‌زادگان و تحصیل‌کرده‌های بچه بورژوا را داشتند.
موضوع تمام آثار آلن پو، ریشه در مبارزة دائم او با فقر مالی دارد. زالوهای فرهنگ رسمی و حاکم نیز به تحقیر و استثمار مداوم او می‌پرداختند. او اولین نویسندة آمریکایی است که سعی نمود از طریق نویسندگی امرار معاش کند، ولی فقدان قانون تألیف تصویب شده در آن‌زمان سبب شد که ناشرین و مطبوعات، مطالب خارجی را مجانی ترجمه، تا نویسندگان داخلی نتوانند با آنها رقابت کنند.
آلن پو، رویای ترقی و رفاه آمریکایی را کابوس دروغینی می‌دانست و بانقدهای ادبی – فرهنگی‌اش به مبارزه با تولیدات رسمی بی‌خطر فرهنگی و مبلغین چاپلوس آن پرداخت. او به دلیل مخافت با اطاعت کورکورانه، نه‌تنها از ارتش، بلکه از مطبوعات نیز اخراج شد. در آغاز او از جمله رمانتیک‌هایی بود که قیمت گزافی برای موفقیت خود پرداخت. تیراژ اولین کتاب شعرش فقط 40 عدد بود.
آلن پو در طول عمر کوتاه خود، مادر، نامادری و همسرش را از دست داد. آنها اکثراً در زمان مرگ، زنان جوانی بودند. به این دلیل تمام قهرمانان زن او، چهره و رفتاری کودکانه و نابالغ دارند. همسر آلن پو موقع ازدواج 14 ساله و مادرش در زمان ازدواج فقط 16 سال سن داشت.
به علت شایعه ضعف‌های اخلاقی، آلن پو را در طول قرن 19 آمریکائی‌ها بایکوت کرده بودند. در سال 1875 موقع نصب سنگ قبری روی آرامگاه‌اش، وایتمن تنها شاعری بود که شهامت شرکت در مراسم را به دیگران ثابت کرد. ادگار آلن پو در سال 1809 به دنیا آمد و در سال 1849 درگذشت.
او از چهره‌های مهم تاریخ ادبیات مدرن جهان است. او نماینده ادبیات آوانگارد زمان خود نیز می‌باشد. آلن پو نه‌تنها شاعری برجسته و داستان‌نویسی توانا بود، بلکه از مهمترین نظریه‌پردازان آمریکا در زمینه ادبیات است. او به کار روزنامه‌نگاری و نقد نیز می‌پرداخت.
آلن پو پایه‌گذار داستان‌های علمی- تخیلی است. داستان‌های پلیسی او اساس داستان‌های جنایی در غرب شد. او خالق داستان‌های شبه‌علمی هم بود. داستان‌های مخوف و وحشتناک او خبر از غم و رنج و نیاز و ترس‌های روزانه‌اش هستند، یعنی روزهای تیره و تار واقعیات اجتمایی اطراف او. آثارش معرف سفرهای خیالی او نیز است، نمایش عکس‌العمل انسان در شرایط فوق‌العاده سخت و مشکل. او درباره کشورهای خاورمیانه نیز سفرنامه‌های رمانتیکی نوشت.
آلن پو از آخرین رمانتیک‌ها و از پیشگامان مکتب، هنر برای هنر است. جهان‌بینی زیباشناسی او به شعار، هنر در خدمت هنر، بسیار نزدیک است. بعدها نظریه‌های زیباشناسی او بودلر و سمبولیست‌های فرانسوی را تحت تأثیر قرار داد و از طریق سمبولیست‌های فرانسه او روی ادبیات سایر کشورهای اروپایی اثرگذاشت. در حالیکه بودلر اشعار آلن پو را به فرانسه ترجمه کرد، مالرمه داستان‌های کوتاه او را به خوانندگان غیرآمریکایی معرفی نمود.
آلن پو می‌گوید، شعر خلاقیتی آهنگین اززیبایی است،والاترین شکل هنری شعر باید نزدیک شدن به موسیقی باشد،یعنی موسیقی نزدیکترین آیده آل شعر است. در شعر، بازی واژه‌ها باید بازی آهنگ و ملودی شعر باشد. صاحبنظران روی جنبه موسیقی زبان شعری او غالباً هم‌نظر هستند. آلن پو تحت تأثیر اشعار لرد بایرون به موضوع عشق و گذر زمان جفاکار پرداخت و از نابودی زیبایی به دلیل رشد بی‌رویه علم و صنعت شکایت کرد.
او در مورد داستان کوتاه می‌گوید، آنرا باید بتوان در یک نفس خواند، کوتاهی، کیفیت و صرفه‌جویی در واژه‌ها از صفات مهم داستان خوب هستند. آلن پو در داستان‌هایش از خیال‌پردازی و واقعیت، یعنی از هر دو امکان استفاده می‌کرد. در داستان‌های خیالی‌اش حتی می‌توان به موضوعات علمی و فلسفی اشاره کرد. او در داستان‌های وحشتناک خیالی‌اش، خردگرایی منطقی را گاهی نیز عمده می‌کند. در داستان‌های جنایی، او به ترس‌های آرکائیک مانند، زنده‌بگوری و بازگشت مرد‌گان و زنده شدن دوباره آنها اشاره می‌نماید. داستان‌هایش خالی از طنز نیز نیستند.
منتقدین ادبی، او را حلقه وصل زنجیر ارتباط بین دوره رمانتیک و مدرن در غرب می‌دانند. گرچه او رمانتیک بود، ولی خردگرایی را نیز فراموش نمی‌کرد. او همچون بالزاک در فرانسه و گوته در آلمان، در آغاز ادبیات مدرن آمریکا قرار دارد. رمانتیک بودن سال‌های نوجوانی او تحت تأثیر رمانتیک‌های انگلیس مخصوصاً لرد بایرون است.
به نظر او باید به استقلال هنر، یعنی تشکیل قطبی در برابر جامعه با سازماندهی زیباشناسی و قوانین خاص خود، توجه شود. آلن پو یک قرن قبل از همینگوی به مطرح کردن خشونت در ادبیات پرداخت. او به دلیل شرایط تاریخی از نظر سیاسی، سنت‌گرا بود و نسبت به پیشرفت و ترقی علم و صنعت بدبین گردید.
از جمله آثار او: داستان شبه‌علمی (در گردباد...)، داستان پلیسی (قتل دو نفره در...)، داستان خیالی (گودال و آونگ)، رمانی درباره یک سفر خیالی، شعر ( ستاره و ناقوس‌ها)، به تنهایی در بهشت، بشکه، ماسک چهره مرده سرخ، قلب خائن، حشره رنگ طلایی، مردی میان جمع، فرود و سقوط خانه اوشر، مشاهدات عجیب و از جمله مقالات او: شطرنج‌باز، اصول شاعری و سه مقاله نظری هستند.
آدرنو او را خالق هنر کامل و برجسته خیال‌پردازی می‌دانست. داستایوفسکی به ثنویت سبک او با کمک خیال‌پردازی و واقع‌گرایی اشاره می‌کرد. بودلر می‌گوید، افکار و جملاتی را که می‌خواستم به روی کاغذ بیاورم، آلن پو بیست سال قبل از من آنها را نوشته بود. ژول‌ورن و نابکوف خود را تحت تأثیر آثار او می‌دانستند. به نظر بعضی از منتقدین، نابکوف رمان لولیتا را به تقلید از داستا‌ن‌های آلن پو نوشت. ریلکه و گئورگه، شاعران آلمانی زبان تحت تأثیر اشعار مدرن او قرار داشتند. بودلر و مالرمه در فرانسه، داستایوفسکی در روسیه، دیکنز، اسکار وایلد و برنارد شاو در انگلیس به دفاع شجاعانه از او و آثارش پرداختند. بعضی از نقاشان قرن 19 از علاقه‌مندان آثار آلن پو بودند چون او توانایی خاصی در نشان دادن بخش‌هایی از روان انسان با کمک واژه‌ها و به تصویر کشاندن آن داشت.

منبع: سایت باشگاه اندیشه
نویسنده : ناصر مستشار